Η φοβία του πηγαδιού

12 May 2009
Αρθογράφος: Comte de Toulouse


Όταν ήμουν μικρός, 6-7 χρονών, κάποιες φορές πηγαίναμε οικογενειακώς επίσκεψη στο εξοχικό του θείου μου σε κάποια παραλία της Αττικής, στο νότιο Ευβοϊκό. Στην πίσω πλευρά του σπιτιού, υπήρχε ένα πηγάδι δίπλα σε ένα δωματιάκι με κάποια ηλεκτρική αντλία με ιμάντες, και έναν τεράστιο διακόπτη φόρα-παρτίδα.

Η θεία μου τότε μας είχε πει με τρομακτική φάτσα και γουρλωμένα μάτια ότι «στο πηγάδι εκεί είχε πεθάνει ο παππούς» και άλλα τέτοια φοβιστικά.

Μας τα είχε πει, για να μας τρομάξει και να μην πηγαίνουμε εκεί. Όπως το σκέφτομαι τώρα, ήταν όντως επικίνδυνο για παιδάκια 6-7 χρονών να γυρνοβολάνε εκεί, και αν έπαιρνε μπροστά η αντλία, οι ιμάντες μπορεί να κάνανε μεγάλη ζημιά.

Η απειλή δεν επαναλήφθηκε απ’ ότι θυμάμαι, αλλά δεν κυκλοφορήσαμε ποτέ στην επίμαχη περιοχή του πηγαδιού.

Τα χρόνια περνούσαν, και οι επισκέψεις στο εξοχικό είχαν βόλτες, εξερευνήσεις, αλλά αποχή από το πηγάδι.

Σιγά-σιγά, η μικρή φοβία του πηγαδιού, ξεθώριασε, μέχρι που σχεδόν την ξέχασα ως ιστορία, αλλά έμεινε η «αποφυγή» της περιοχής του πηγαδιού.

Αργότερα οι επισκέψεις εκεί για διάφορους λόγους αραίωσαν, μέχρι που σχεδόν μηδενίστηκαν.

Πέρασα από εκείνο το εξοχικό μετά από αποχή πολλών χρόνων, σε ηλικία ενηλίκου, ωρίμως σκεπτόμενου. Βολτάριζα σε όλο το οικόπεδο, και ζούσα τις αναμνήσεις μου. Επειδή είμαι άνθρωπος που αγαπάει και σέβεται τις αναμνήσεις του, στο μέτρο που επιβάλλεται, συγκινήθηκα. Βούρκωσα καθώς θυμόμουνα τα παιδικά παιγνίδια που έκανα με την αδελφή μου, τα ξαδέλφια μου, τα γειτονόπουλα.

Τα βήματά μου με έφεραν στο πηγάδι. Πριν δουλέψει το μυαλό, συνειδητοποίησα ότι αρχικά πήγα να το αποφύγω. Μετά, στην διαδικασία ξεζουμίσματος των αναμνήσεων, θυμήθηκα την θεία μου και τον «παππού που πέθανε εκεί». Φυσικά ήξερα προ πολλού για τον βίο και τον θάνατο του παππού μου. Δεν είχα όμως ποτέ ξηλώσει ενσυνείδητα ως ψεύτικες τις κουβέντες της θείας μου. Το «παραμύθι» έμενε λανθάνον εκεί, στην άκρη του μυαλού μου, για χρόνια και χρόνια. Και εκείνη την ημέρα, ήταν η στιγμή που σκότωσα έναν (μικρό, δεν έχει σημασία) δυνάστη του πνεύματός μου.

Ποτέ δεν έτυχε να συζητήσω με την θεία μου το συγκεκριμένο επουσιώδες θέμα. Δεν είχε και νόημα, και όπως είχε αρχίσει να τα χάνει, μάλλον δεν θα το θυμότανε κιόλας.

Παρά την απομυθοποίηση του πηγαδιού, η μικρή δυσφορία παρέμεινε. Είμαι τόσο λογικός, που να ξέρω πότε πρέπει να δουλεύω μόνο με την λογική αποκλείοντας το συναίσθημα. Για αυτό π.χ. και δεν φοβάμαι να κάνω νυχτερινές βόλτες στα νεκροταφεία. Αλλά εκείνη η μικρή δυσφορία, έκανε στο συναίσθημα να «σηκώνει λίγο κεφάλι» στην λογική…

…ή μήπως δεν είναι συναίσθημα; Κι αν δεν είναι, τι είναι; Χρειάστηκα να κάνω λίγη αυτοψυχανάλυση. (Σταμάτα να μου το υπογραμμίζεις ηλίθιο MS word, έτσι θέλω να το πω). Κατέληξα ότι φταίει η εμφύτευση του χαρακτηριστικού στην τρυφερή ηλικία. Μικρό και ασήμαντο, αλλά φυτεμένο στο μυαλό ενός ανυπεράσπιστου παιδιού.

Σε αυτή την ηλικία, η έλλειψη κρίσης κάνει τα παιδιά να πιστεύουν οτιδήποτε τους πουν οι ενήλικες. Ιδίως όταν είναι άτομα που εμπιστεύονται, όπως οι γονείς. Ή άτομα που οι γονείς έχουν δώσει το «εν λευκώ» στο παιδί τους, όπως ο ιερέας ή ο δάσκαλος, για τα λεγόμενά τους.

Έχω καταλήξει λοιπόν στο συμπέρασμα ότι η εμφύτευση στοιχείων σε τρυφερές ηλικίες, όπου δεν υπάρχει κριτική ικανότητα, δημιουργεί δομές που είναι δύσκολο να ανατραπούν.

Αυτός είναι ο λόγος που ένας ενήλικος χριστιανός, αν του δοθούν να επεξεργαστεί τα επιχειρήματα που εναντιώνονται στον χριστιανισμό, πιθανόν να μην μπορέσει να τα αξιολογήσει καθόλου. Γιατί η εμφύτευση της πίστης στην παιδική ηλικία, δεν επιτρέπει να το κάνει. Κανόνες που εμφυτεύονται στα παιδικά μυαλά, όπως «Αν σου περάσει η σκέψη ότι ο θεός δεν υπάρχει, ή αν έρθει ο άθεος και σου πει ότι ο θεός δεν υπάρχει, είναι ο πειρασμός του διαβόλου, που έρχεται να δοκιμάσει την πίστη σου. Εσύ πρέπει να διώξεις αυτές τις αμαρτωλές σκέψεις με προσευχή, προσευχή, προσευχή», ή «Τον θεό τον νιώθεις με την καρδιά, μην είσαι ολιγόπιστος σαν τον άπιστο Θωμά και ζητάς αποδείξεις για να πιστέψεις σε Αυτόν», δεν αφήνουν την λογική που αναπτύσσεται με την ωρίμανση της σκέψης να πειράξει την πίστη.

Τρανή απόδειξη το παρακάτω: Αν πιάσεις έναν οποιοδήποτε ενήλικα μη χριστιανό (υπάρχουν 3-4 δισεκατομμύρια στον πλανήτη), και του πεις «Έλα εδώ, διάβασε αυτά τα ιερά μας βιβλία, να σε ενημερώσω και λίγο για τον χριστιανισμό» για να πιστέψει, πόσοι νομίζετε ότι θα πίστευαν στην Αλήθεια του Χριστιανισμού; Είπατε «κανείς»; Σωστά. Γιατί όμως; Γιατί αυτό το «πακέτο», μπορείς να το «φας» μόνο σε ηλικία που «τρως» τα πάντα. Να γιατί.

Ακόμα και την τεράστια σημασία της σκέψης ότι «ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη Γη, σε εξωφρενικό ποσοστό πιστεύει σε ό,τι πιστεύει και αυτός που τον ανέθρεψε», δεν μπορεί να την αξιολογήσει ο πιστός. Δεν μπορεί να καταλάβει ότι είναι χριστιανός διότι έτσι του το πέρασαν οι γονείς, ο ιερέας, ο δάσκαλος, και αργότερα οι κοινωνικές ανάγκες. Δεν μπορεί ίσως να καταλάβει καν ότι ο ίδιος δεν αξιολόγησε το παραμικρό, δεν έκρινε, δεν ζύγισε, δεν αντιστάθηκε. Είναι δύσκολο να βάλεις το μυαλό να δουλέψει χωρίς τις δεσμεύσεις που επιβάλλουν τα φυτεμένα θρησκευτικά αξιώματα.

Αυτά που είπα παραπάνω είναι ξεκάθαρα σε κάθε είδους ιερατείο φυσικά. Έτσι, το ιερατείο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, εκμεταλλευόμενο την εμπλοκή της Εκκλησίας με το επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα του (τυπικά μόνο) κοσμικού Κράτους, γνωρίζει πολύ καλά ότι η κατήχηση στα θρανία είναι το ισχυρότερο είδος κατήχησης. Κατήχηση με Κ κεφαλαίο, καθώς η σχολική ύλη είναι 100% ομολογιακή, παρά τον γελοίο και διάτρητο ισχυρισμό ότι δεν είναι. Η εκκλησία γνωρίζει ότι ο παιδικός εγκέφαλος δεν θα αρνηθεί να πιστέψει τα παράλογα παραμύθια της θρησκείας. Το ξέρουμε πολύ καλά οι γονείς αυτό, που χρειάζεται να προσπαθήσουμε αρκετά για να πείσουμε τα βλαστάρια μας ότι τα παραμύθια με τις νεράιδες που τους διαβάζουμε το βράδι για να κοιμηθούν, δεν είναι πραγματικότητα. Κι έτσι λοιπόν, θέλουν να εμφυτεύεται η δική τους «φοβία του πηγαδιού» μέσα σ’ όλους μας εξ απαλών ονύχων, γνωρίζοντας πως πολλοί λίγοι θα σταθούν μια μέρα μπροστά στο πηγάδι τους και θα του δώσουν την θέση που του ταιριάζει: Ανάμνηση μιας πλάνης της πρώιμης περιόδου της ανθρώπινης ιστορίας.

Συνέχεια…


Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο Comte de Toulouse, όπου γίνεται ο σχολιασμός.