Τα μεγάλα όπλα: Η Greta απαντά σε Θεολόγους

Και σοκαρίστηκα με το πόσο ίδια είναι τα επιχειρήματά τους με εκείνα των καθημερινών απαίδευτων θρήσκων που συζητούν με αθέους. Σοκαρίστηκα με το πόσο φαίνεται να αγνοούν βασικά δεδομένα της τρέχουσας επιστήμης· ειδικά εκείνων που φωτίζουν την καρδιά των επιχειρημάτων τους. Και σοκαρίστηκα και απογοητεύτηκα με το πόσο τετριμμένες ήταν οι ερωτήσεις τους και πόσο εύκολο να καταρριφθούν.

Ιδού τι εννοώ:

Ο ιστορικός Gary Habermas:

Χρησιμοποιώντας καθένα από τα ιστορικά γεγονότα που δέχονται σχεδόν όλοι οι σύγχρονοι λόγιοι, παρακαλώ να παρουσιάσετε μια καλύτερη φυσική εξήγηση της ανάστασης του Ιησού που είναι πιο λογική από την ανάσταση την ίδια.

Αυτά τα ιστορικά γεγονότα είναι: (1) Ο Ιησούς σταυρώθηκε και πέθανε (2) Οι μαθητές πίστεψαν ότι αναστήθηκε και ότι τους εμφανίστηκε (3) Η μεταστροφή του Παύλου (4) Η μεταστροφή του σκεπτικιστή του Ιακώβου του αδελφοθέου (5) Τον άδειο τάφο του Ιησού. Αυτά τα “ελάχιστα γεγονότα” έχουν ισχυρά στοιχεία υπέρ τους και τα παραδέχονται οι περισσότεροι λόγιοι, συμπεριλαμβανομένων και σκεπτικιστών, που έχουν γράψει για την ανάσταση στα Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά από το 1975. Αν και το πέμπτο γεγονός δεν είναι τόσο γενικά αποδεκτό, ωστόσο το παραδέχεται το 75% και είναι καλά τεκμηριωμένο από τα ιστορικά στοιχεία, αν τα δούμε χωρίς προκατάληψη.

Πρώτον: Προϋποθέτεις ένα από τα βασικά που προσπαθείς να αποδείξεις, ήτοι ο Ιησούς υπήρξε και ότι η Καινή Διαθήκη είναι μια ακριβής εξιστόρηση του βίου του και των γεγονότων που ακολούθησαν.

Αντίθετα με τη δήλωσή σου, αυτές οι ερωτήσεις εγείρουν σοβαρές αντιρρήσεις από τους ειδικούς . Δεδομένων των εσωτερικών αντιφάσεων της Καινής Διαθήκης, της έλλειψης στοιχείων που να υποστηρίζουν τα σπουδαιότερα γεγονότα που περιγράφονται στα Ευαγγέλια από ιστορικούς της εποχής και του γεγονότος ότι η Καινή Διαθήκη γράφτηκε δεκαετίες μετά τα γεγονότα που υποτίθεται ότι περιγράφουν, από ανθρώπους που ήταν πεπεισμένοι για τη θεία φύση του Ιησού και που έγραφαν για να προσηλυτίσουν κι άλλους στη θρησκεία τους… τίποτα από όλα αυτά δε συνηγορεί ότι η Καινή Διαθήκη είναι αξιόπιστη πηγή. Δε βλέπω κανένα λόγο να θεωρήσω τα “γεγονότα” σου δεδομένα.

Δεύτερον: Και ακόμα κι αν αποδεχθώ την ακρίβεια αυτών των γεγονότων… και τι έγινε; Σχετικά με τα #1-4: Οι οπαδοί της σέκτας “Heaven’s Gate” ήταν εξίσου πεπεισμένοι. Αρκετά για να πεθάνουν για τις πεποιθήσεις τους. Όπως και οι οπαδοί του Jim Jones και του Charles Manson κ.ο.κ. Η ιστορία είναι γεμάτη με αληθινούς πιστούς που πίστευαν πραγματικά με όλη τους την καρδιά στις πεποιθήσεις τους, αρκετά για να αφιερώσουν τις ζωές τους σ’αυτές και για να θυσιαστούν γι’αυτές. Το υποτιθέμενο πάθος των αποστόλων δεν αποδεικνύει τίποτε.

Όσον αφορά το #5: Και πάλι, ε και; Ο “άδειος τάφος” δεν απαιτεί μια υπερφυσική εξήγηση. Ακόμη κι αν όντως συνέβη, που δε δέχομαι ούτε κατά διάνοια, υπάρχουν ένα σωρό εξηγήσεις (το σώμα κλάπηκε, κρύφτηκε κ.λπ.)… εξηγήσεις που δεν απαιτούν μια υπερφυσική οντότητα. Οποιοσδήποτε ικανός ταχυδακτυλουργός θα μπορούσε να τα καταφέρει.

Ο φιλόσοφος Paul Copan:

Δεδομένης της κοινώς αποδεκτής και επιστημονικά τεκμηριωμένης άποψης ότι όλο το σύμπαν (όλη η ύλη, ενέργεια, χώρος, χρόνος) ξεκίνησαν να υπάρχουν πριν από ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα και δεδομένου ότι το σύμπαν είναι εντυπωσιακά ρυθμισμένο για την υποστήριξη ζωής, αυτό δεν υποννοεί (έντονα) ότι το σύμπαν είναι στοιχειωμένο οντολογικά και ότι αυτό το γεγονός απαιτεί περισσότερη έρευνα, δεδομένων των απίστευτων μεταφυσικών περιπλοκών;

Όχι.

Κάνεις αυτό που ονομάζω “λογικό σφάλμα της νερολακούβας” (μια ιδέα κλεμμένη από τον Douglas Adams). Μια νερολακούβα που μυστηριωδώς έχει συνείδηση σκέφτεται “Μα τι καταπληκτική γούρνα είναι αυτή που βρίσκομαι! Μου ταιριάζει γάντι! Πρέπει να έχει σχεδιαστεί για να με περιέχει!” Όχι. Η γούρνα δε σχεδιάστηκε για το νερό. Το νερό προσαρμόστηκε στη γούρνα. Το ίδιο ισχύει και για τη ζωή στο σύμπαν. Η ζωή εμφανίστηκε επειδή οι συνθήκες στο σύμπαν το επέτρεψαν. Αν δεν είχε συμβεί αυτό, θα είχε συμβεί κάτι άλλο… εξ ίσου αστρονομικά απίθανο. Απλά δε θα ήμασταν εδώ για να το δούμε.

Μια αναλογία: Οι πιθανότητες να γεννηθώ εγώ προσωπικά από τα δισεκατομμύρια παιδιά που θα μπορούσαν να είχαν κάνει και τα δισεκατομμύρια παιδιά που θα μπορούσαν να είχαν κάνει οι δικοί τους γονείς κ.ο.κ. είναι το λιγότερο… αστρονομικές. Αυτό σημαίνει ότι ήταν γραφτό να γεννηθώ; Φυσικά και όχι. Κάθομαι και ρίχνω το ζάρι 10 φορές και βγάζω την ακολουθία 4632236245. Οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι 60.000.000 προς 1. Αυτό δε σημαίνει ότι ήταν προσχεδιασμένο, ούτε μοιραίο… ούτε ότι χρειάζεται να εφεύρουμε κάποια ειδική φιλοσοφία για να το εξηγήσουμε.

Και πιο σημαντικό, όπως έχω γράψει κι αλλού:And very importantly, as I’ve written elsewhere: Το σύμπαν δεν είναι ουσιαστικά ρυθμισμένο για να συντηρεί ζωή. Δεδομένου το πόσο χρειάστηκε για να εμφανιστεί η Γη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, τον τελικό θάνατο του ήλιου και το θερμικό θάνατο του σύμπαντος και δε συμμαζεύεται, το διάστημα κατά το οποίο η Γη θα μπορεί να συντηρεί ζωή είναι, σε κοσμικά μεγέθη, πολύ μικρό.

Ο Paul Copan ξανά:

Και, δευτερευόντως, δεδομένου ότι η ύπαρξη του κακού είναι η σπουδαιότερη αντίρρηση για την πίστη στο Θεό, η ίδια η έννοια του κακού δεν υποννοεί ένα πρότυπο καλοσύνης ή ένα σχέδιο από το οποίο λοξοδρομήσαμε; Αν τα πράγματα θα έπρεπε να είναι με ένα συγκεκριμένο τρόπο (αντί του απλώς να συμβαίνουν, όπως γίνεται στη φύση) τέτοιες “αδικίες” ή “κακά” δεν υποννοούν ένα ηθικό σχεδιασμό ανεξάρτητο της φύσης;

Όχι

Τα διαρκώς συσσωρευόμενα στοιχεία δείχνουν ότι το καλό και το κακό είναι έννοιες που η ίδια η εξέλιξη τοποθέτησε στο μυαλό μας. Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικό είδος και εκείνοι που συμπεριφέρονται ηθικά είναι πιο επιτυχημένοι κοινωνικά και αναπαράγονται. Εκείνοι που δεν το έκαναν είχαν μειωμένες πιθανότητες να κερδίσουν το δαρβινικό λαχείο. (Αυτό επίσης εξηγεί γιατί συνεχίζει να υπάρχει το κακό, κάτι που ο Χριστιανισμός αδυνατεί να κάνει παντελώς. Οι περισσότεροι επιτυγχάνουν εξελικτικά με το να είναι λίγο-πολύ καλοί, αλλά κάποιοι μπορούν να επιτυγχάνουν με το να είναι κακοί και να γλυτώνουν τις συνέπειες). Η ηθική δεν απαιτεί υπερφυσική εξήγηση. Η εξέλιξη και η νευροψυχολογία την εξηγούν μια χαρά.

(Παρεπιπτόντως, το πρόβλημα του κακού δεν είναι “η σπουδαιότερη αντίρρηση για την πίστη στο Θεό”. Είναι η σπουδαιότερη αντίρρηση για ένα συγκεκριμένο (αν και συνηθισμένο) Θεό· τον παντοδύναμο, παντογνώστη, πανάγαθο θεό της χριστιανικής θεολογίας. Δεν είναι μόνο ο δικός σας θεός αυτός στον οποίο δεν πιστεύουμε).

Ο Frank Pastore, παρουσιαστής talk-show:

Παρακαλώ εξηγήστε πώς κάτι προκύπτει από το τίποτα, πώς το έμβιο προκύπτει από το άβιο, πώς ο νους προκύπτει από τον εγκέφαλος, πώς η ηθική προκύπτει από μια ουδέτερη πηγή.

Ααα, ναι! Ο Θεός των κενών!

Ας τα πάρουμε ένα-ένα πρωτού δούμε το ζήτημα συνολικά: Κάτι από το τίποτα: Δεν ξέρουμε την απάντηση ακόμη. Είναι ένα από τα μεγάλα επιστημονικά ερωτήματα του καιρού μας. (Πολλοί επιστήμονες που το ερευνούν υποπτεύονται ότι η απάντηση μπορεί να μας κάνει να ξανασκεφτούμε ριζικά αυτά που νομίζουμε ότι ξέρουμε για τον χρόνο και τη σχέση αιτίου/αιτιατού· όπως μας έκανε ο Δαρβίνος να πιάσουμε απ’την αρχή τη ζωή ή ο Αϊνστάιν να δούμε με άλλο μάτι το χώρο και το χρόνο). [ΣτΜ: Παρεπτιπτόντως, η κοσμολογία της Μεγάλης Έκρηξης δεν είναι δημιουργία εκ του μηδενός.]

Αλλά ούτε και η υπόθεση του Θεού απαντά το ερώτημα, αλλά γεννά αναγκαστικά το ερώτημα. Πώς γίνεται ο Θεός να προϋπήρχε ή να δημιουργήθηκε εκ του μηδενός; Αν πρέπει να υποτεθεί ότι κάτι προήλθε από το τίποτα, γιατί αυτό το κάτι πρέπει να είναι ο Θεός; Γιατί όχι το σύμπαν; (Και μην πείτε “Επειδή ο Θεός είναι μαγικός.” Χάλια απάντηση.)

Ζωή από άβια ύλη: Αυτή η ερώτηση είναι εύκολη. Η ζωή προήλθε από πρωτοβιοχημικές διαδικασίες, που προήλθαν από κανονικές χημικές αντιδράσεις. Δεν υπάρχει κάτι μυστήριο εδώ. Πρόκειται για φυσικά αίτια και αποτελέσματα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα είναι σε θέση να αναπαράγουν τη διαδικασία σε μερικά χρόνια.

Νους από τον εγκέφαλο: Άλλη μια ερώτηση της οποίας την απάντηση δε γνωρίζουμε ακόμη. Η επιστήμη της νευροψυχολογίας είναι στα γενοφάσκια της ακόμη και το ερώτημα του τι είναι συνείδηση και πώς δουλεύει πιστεύω πώς είναι άλλο ένα από τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής μας.

Αλλά και αυτό είναι ένα ερώτημα που η θρησκεία δεν απαντά, αλλά γεννά αυτό ακριβώς το ερώτημα. Αν υπάρχει μια άυλη ψυχη πώς αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλο και το αναγκάζει να κάνει αυτό που θέλει; Πώς επηρεάζει τον υλικό κόσμο κάτι άυλο; Και αν ο εαυτός μας δεν είναι υλικός, τότε πώς γίνεται να επηρεάζουν την ψηχή αλλαγές στον εγκέφαλο;

Και κάτι ακόμη: Όχι, δεν ξέρουμε ακριβώς πώς ο εγκέφαλος παράγει το νου, αλλά όλα τα στοιχεία μας δείχνουν ότι αυτό όντως συμβαίνει. Αλλαγές στον εγκέφαλο από τραύματα ή επεμβάσεις ή ασθένειες ή φάρμακα, προκαλούν αλλαγές στο νου, και μάλιστα αρκετά προβλέψιμες. (Όπως έλεγε ο Bertrand Russell: “Δεδομένου ότι καταστρέφοντας ένα κομμάτι του εγκεφάλου καταστρέφεται και το αντίστοιχο κομμάτι του νου και του εαυτού -π.χ. καταστρέφοντας το κέντρο της όρασης τυφλώνεσαι, καταστρέφοντας το κέντρο της γλώσσας δεν μπορείς να μιλήσεις ή να κατανοήσεις τη γλώσσα κ.λπ.- λογικό επακόλουθο είναι ότι καταστρέφοντας ολόκληρο τον εγκέφαλο, καταστρέφεις και ολόκληρο το νου και τον εαυτό.”) Και πλέον, με τις μαγνητικές τομογραφίες και όλες τις νέες τεχνολογίες μπορούμε να δούμε τις σκέψεις καθώς δημιουργούνται στον εγκέφαλο. Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, ό,τι κι αν είναι το μυαλό, φαίνεται να είναι παράγωγο του εγκεφάλου.

Για το θέμα εξέλιξης της ηθικής από μια ουδέτερη ηθικά πηγή δες και παραπάνω [και σ’αυτό το άρθρο περί της εξέλιξης της ανθρώπινης ηθικής.]

Αυτά τα επιχειρήματα είναι που εμείς οι άθεοι ονομάζουμε “Θεό των Κενών”. Τα φαινόμενα που δεν εξηγούνται επί του παρόντος από την επιστήμη, τα κενά που έχουμε στην κατανόησή μας για το σύμπαν, αυτά τα εξηγείτε με το Θεό. Και όταν η επιστήμη κλείσει το κενό, η θρησκεία βρίσκει ένα άλλο.

Μα καθώς τα κενά στην κατανόησή μας μικραίνουν, ο Θεός συρρικνώνεται μαζί τους.

Ο συγγραφέας Greg Koukl:

Γιατί υπάρχει κάτι αντί για τίποτε; Είναι φανερό ότι το υλικό σύμπαν δεν είναι αέναο (Δεύτερος Νόμος της Θερμοδυναμικής, Κοσμολογία της Μεγάλης Έκρηξης). Είτε τα πάντα προήλθαν εκτός του υλικού σύμπαντος ή τα πάντα προήλθαν από το μηδέν (Νόμος του Διπόλου). Ποια είναι η πιο λογική εναλλακτική; Ως άθεος φαίνεται ότι επιλέγεις το δεύτερο. Γιατί;

Δες και παραπάνω. Επί του παρόντος είναι ένα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί. Αλλά ούτε και η υπόθεση του Θεού απαντά στο ερώτημα, αντίθετα μάλιστα, γεννά το ερώτημα.

Όσο για το γιατί μια φυσική εξήγηση είναι πολύ πιο πιθανή από μια μεταφυσική (και όλοι μου οι τακτικοί αναγνώστες ήδη αγανακτούν ξέροντας ότι θα επαναλάβω ένα επιχείρημα που το έχω χρησιμοποιήσει περίπου 711.522 φορές στο ιστολόγιο αυτό – δε θα το ξανακάνω, το υπόσχομαι):

Γιατί πάντα έτσι γίνεται. Γιατί κατά την ιστορία της ανθρωπότητας όλα τα αναπάντητα ερωτήματα πάντα είχαν μια φυσική εξήγηση, χιλιάδες και χιλιάδες φορές… και δε βρέθηκαν ποτέ να έχουν υπερφυσική εξήγηση. Ποτέ. Ούτε μία φορά. Μηδέν. Η ιστορία της ανθρώπινης γνώσης μας δείχνει ότι σταδιακά οι υπερφυσικές εξηγήσεις αντικαθίστανται από φυσικές· σταθερά, με συνέπεια, χωρίς σταματημό, σαν ατμομηχανή.

Δεδομένης αυτής της ιστορίας, γιατί να νομίζω ότι αυτά τα συγκεκριμένα δύο ερωτήματα θα εξηγηθούν τελικά με το Θεό; Γιατί θα ήταν λογική μια τέτοια εικασία;

Ο Lee Strobel συνοψίζοντας τον φιλόσοφο Alvin Plantinga:

Αν οι αντιληπτικές μας ικανότητες έχουν επιλεγεί με γνώμονα την επιβίωση και όχι την αλήθεια, τότε πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, για παράδειγμα, ότι οι πεποιθήσεις μας για συγκεκριμένα υλικά αντικείμενα είναι σωστές ή ότι ο υλισμός είναι σωστός; (Αντιπαραθέτω ότι ο θεϊσμός λέει ότι ο Θεός έχει σχεδιάσει τις αντιληπτικές μας ικανότητες με τέτοιο τρόπο, ώστε, όταν λειτουργούν σωστά και στο κατάλληλο περιβάλλον, να μας παρέχουν ορθές αντιλήψεις για τον κόσμο.)

Λοιπόν, κατ’αρχάς δεν μπορώ να δω πώς η υπόθεση ενός Θεού απαντά αυτό το ερώτημα. Αν οι ίδιες μας οι νοητικές λειτουργίες μπορούν να μας εξαπατήσουν, τότε γιατί να πιστέψουμε ότι κι ο Θεός δεν μας εξαπατά; Για την ακρίβεια, είναι πιο πιθανό ένας παντοδύναμος μαγικός Θεός να μπορεί να μας εξαπατήσει, παρά οι φυσικές μας αισθήσεις που εξελίχθηκαν βάσει του υλικού κόσμου.

Θέλω να πω ότι αν ο Θεός ήταν αληθινός και δημιούργησε το μυαλό μας για να μας παρέχει “ορθές αντιλήψεις για τον κόσμο”… τότε δε θα κάναμε καν αυτή την κουβέντα. Δε θα τον αντιλαμβανόμασταν όλοι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο; Για ποιο λόγο θα διαφωνούσε ο οποιοσδήποτε για θρησκευτικά ζητήματα; Για την ακρίβεια, κανείς δε θα διαφωνούσε για τίποτα. Είτε ο Θεός να έφτιαξε με τέλειο μυαλό -το οποίο είναι προφανώς αναληθές- είτε ο Θεός μας εξαπατά… το οποίο διαλύει όλο το επιχείρημά σου.

Και αν οι νοητικές μας λειτουργίες έχουν εξελικτικά ελαττώματα… τότε τι σε κάνει να πιστεύεις ότι η πίστη στο Θεό δεν είναι ένα από αυτά τα εξελικτικά ελαττώματα; Εν πάσει περιπτώσει, η επιστήμη και ο υλισμός δεν προϋποθέτουν ότι η αντίληψή μας και οι νοητικές μας λειτουργίες είναι πάντα σωστές.

Για την ακρίβεια, ξέρουμε ότι δεν είναι. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι το μυαλό μας τείνει να βλέπει σχέδια και προθέσεις εκεί που δεν υπάρχουν, να ενισχύει τα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτό που πιστεύουμε και υποβαθμίζει εκείνα που το υποσκάπτουν, εκλογικεύει ειλημμένες αποφάσεις, ακόμα κι όταν είναι προφανώς λανθασμένες ή επιζήμιες (σημεία που όλοι οι άθεοι θεωρούν ισχυρά επιχειρήματα κατά της θρησκείας και όχι υπέρ της. Βλ.και παραπάνω, ότι η θρησκεία είναι ένα από τα μεγαλύτερα αντιληπτικά μας σφάλματα).

Ναι, οι νοητικές μας λειτουργίες είναι ελαττωματικές. Γι’αυτό και όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε το σύμπαν, δε βασιζόμαστε στην προσωπική ιδεοληψία και στη σκέψη του καθενός. Γι’αυτό χρησιμοιούμε την επιστημονική μέθοδο. Το κάνουμε για να φιλτράρουμε σφάλματα και προκαταλήψεις την αντίληψής μας και της κρίσης μας, όσο το δυνατόν περισσότερο. Είναι ατελής, σίγουρα, αλλά με τον καιρό έχει αποδειχθεί απίστευτα ισχυρή.

Σε μια φυσική κοσμοθεώρηση γνωρίζουμε ότι η αντίληψη και οι νοητικές μας λειτουργίες είναι ατελείς, αλλά έχουμε λόγους να υποθέτουμε ότι έχουνε τουλάχιστον κάποια επαφή με την πραγματικότητα. Δε θα είχαμε επιβιώσει ως είδος αν κυνηγάγαμε ανύπαρκτους λαγούς ή να ξεφύγουμε από τίγρεις που υπήρχαν, αλλά δεν μπορούσαμε να δούμε. Και δε θα μπορούσαμε να προβλέψουμε και να πλάσουμε το περιβάλλον μας στον τρομερό βαθμό που μας έχει επιτρέψει η επιστημονική μέθοδος, αν οι αισθήσεις μας και οι νοητικές μας λειτουργίες δεν αντανακλούσαν καθόλου την πραγματικότητα.

Ο ιστορικός Mike Licona:

Ασχέτως κοσμοθεωρίας, πολλοί βιώνουν περιόδους αμφιβολίας. Αμφιβάλετε ποτέ για την αθεΐα σας, κι αν ναι, τι είναι αυτό στο θεϊσμό ή το Χριστιανισμό που σας κάνει να αμφιβάλλετε περισσότερο;

Ναι. Μερικές φορές. Όποτε βλέπω έναν ένθεο να επιχειρηματολογεί υπέρ του Θεού, πάντα υπάρχει μια στιγμή που αναρρωτιέμαι “Θα είναι αυτό το καλό επιχείρημα; Η καλή απόδειξη; Θα είναι αυτό τελικά αυτό που θα πείσει;”

Αλλά αυτό συμβαίνει πολύ σπανιότερα από παλιά. Τέτοιου είδους στιγμές γίνονται όλο και πιο σύντομες. Και ειλικρινά (θα ακουστεί υπεροπτικό, συγγνώμη) αυτό συμβαίνει όλο και σπανιότερα, αφού βλέπω ξανά και ξανά τα ίδια ατυχή επιχειρήματα.

Συμπεριελαμβανομένων και των παρόντων.

Όλα αυτά τα επιχειρήματα τα έχω ξαναδεί. Αποδείξεις από τη Βίβλο. Η υποτιθέμενη πεποίθηση των αποστόλων και ο άδειος τάφος. Το επιχείρημα του πρώτου κινούντος. Η ρύθμιση του σύμπαντος για την υποστήριξη ζωής. Ο Θεός των κενών. Περί πραγματικότητας και εμπιστοσύνης στην αντίληψη. Τα έχω δει όλα. Δεκάδες φορές. Μπορώ να τα καταρρίψω και στον ύπνο μου. (Κανείς από αυτούς τους απολογητές δεν ανέφερε την προσωπική διαίσθηση και εμπειρία, και καλύτερα γι’αυτούς, αλλά… είμαι πρόθυμη να στοιχηματίσω λεφτά ότι αν η κουβέντα συνεχιζόταν, θα τα λέγανε κι αυτά. Πάντα το κάνουν.)

Και ειλικρινά, όταν έχω αμφιβολίες, δεν είναι για το αν η θρησκεία είναι η σωστή επιλογή. Το ότι έχω δει τόσα πολλά λανθασμένα επιχειρήματα ενθέων να επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, αυτό είναι που έχει ενισχύσει την άποψή μου ότι η θρησκεία είναι λανθασμένη, περισσότερο από ό,τι έχει πει ο οποιοσδήποτε άθεος.

Οι αμφιβολίες μου δεν αφορούν το αν η θρησκεία είναι αληθινή, αλλά αν θα ήταν ευχάριστη. Υπάρχουν φορές που νιώθω μικρή και ασήμαντη σε κοσμικό επίπεδο ή φοβάμαι το θάνατο ή εκνευρίζομαι με την αδικία (με ενοχλεί που ο Ken Lay πέθανε από καρδιά πρωτού μπορέσουμε να τον χώσουμε στη φυλακή) και εύχομαι να υπάρχει μια αιώνια ζωή μετά θάνατον όπου θα μπορώ να ζω με τους αγαπημένους μου για πάντα και όπου τα πλούσια καθάρματα θα υποφέρουν. (Όχι στην Κόλαση. Η Κόλαση είναι μια από τις σατανικές έννοιες που έχει δημιουργήσει η ανθρωπότητα. Κάτι σαν το Καθαρτήριο… δε θα με χάλαγε.)

Τον περισσότερο καιρό, πάντως, δεν εύχομαι να υπήρχε Θεός. Τον περισσότερο καιρό είμαι ικανοποιημένη με τον κόσμο ως έχει, φυσικό και υλικό, και δεν έχω πρόβλημα να τον αποδεχτώ έτσι. Η υπόθεση ενός Θεού σίγουρα παρέχει κάποια παρηγοριά… αλλά και τρόμο. (Μεταξύ άλλων: Ναι, πρέπει να ζήσω σ’ένα χωρίς ένα πατέρα-δημιουργό να τον νοιάζει αν ζω ή αν πεθαίνω… αλλά ταυτόχρονα δε χρειάζεται να αναρρωτιέμαι γιατί αυτός ο πατέρας που μας αγαπάει βασανίζει παιδιά.) Και η φυσική κοσμοθεώρηση παρέχει πολλές ανέσεις και ελπίδες που η θρησκεία αδυνατεί να προσφέρει.

Και ακόμα και πραγματικά να επιθυμούσα να υπήρχε Θεός… τα ευχολόγια δεν είναι επιχειρήματα. Επίσης εύχομαι να είχα και ένα συμβόλαιο με τον εκδότη μου ύψους ενός εκατομμυρίου δολλαρίων. Και ένα πόνυ. Αλλά δε θα ζήσω και τη ζωή μου λες κι όλα αυτά είναι αλήθεια.

Λυπάμαι, θεολόγοι. Παραμένω δύσπιστη. Είμαι αρκετά σοκαρισμένη με το πόσο λίγα ξέρουν όλοι αυτοί οι απολογητές για βασικές εξελίξεις στην επιστήμη. Και, ειλικρινά, είμαι απογοητευμένη με το πόσο αδύναμα και κοινότυπα είναι αυτά τα επιχειρήματα. Περίμενα μεγαλύτερη πρόκληση.