[Κπκ] 2θ. Φλέγων ο Τραλλεύς

Αρθρογράφος: Ebonmuse
Μετάφραση: Evan T

Καθώς φτάνουμε στο τέλος της λίστας, εδώ συναντούμε τον Φλέγοντα από τις Τράλλεις, έναν συγγραφέα που έζησε γύρω στα 140 Κ.Χ. Όπως και ο Θαλλός, αναφέρεται ως μάρτυρας του θαυμαστού σκότους την ώρα της σταύρωσης. Ομοίως με τον Θαλλό, τα σημαντικότερα έργα του, τα “Χρονικά” και οι “Ολυμπιάδαι” έχουν χαθεί, και ο μόνος λόγος που γνωρίζουμε το οτιδήποτε για τα περιεχόμενά τους είναι από αναφορές σε μεταγενέστερους Χριστιανούς σχολιαστές, όπως ο Ωριγένης, ο Ευσέβιος και ο Ιούλιος Αφρικανός. Και οι τρεις τους αναφέρουν τον Φλέγοντα για να αποδείξουν το σκότος. Για παράδειγμα ο Ιούλιος Αφρικανός [ΣτΜ: όπως τον μεταφέρει ο Γεώργιος Σύγκελλος] λέει τα εξής:

Ἔστω δὴ, συναρπαζέτω τοὺς πολλοὺς τὸ γεγενημένον καὶ τὸ κοσμικὸν τέρας ἡλίου ἔκλειψις ὑπονοείσθω ἐν τῇ κατὰ τὴν ὄψιν. Φλέγων ἱστορεῖ ἐπὶ Τιβερίου Καίσαρος ἐν πανσελήνῳ ἔκλειψιν ἡλίου γεγονέναι τελείαν ἀπό ὥρας ἕκτης μέχρις ἐνάτης, δηλῶν ὡς ταύτην.

Χρονογραφίαι, Έκδοση Βόννης 1829, p. 323 (σελ. 610)
”Αφρικανού περί των κατά το σωτήριον πάθος και την ζωοποιόν ανάστασιν”

Και ο Ευσέβιος, ο μόνος που μεταφέρει τα λόγια του Φλέγοντα αυτολεξεί, λέει:

Jesus Christus, secundum prophetias, quae de eo fuerant praelocutae, ad passionem venit anno Tiberii 18, quo tempore etiam in aliis ethnicorum commentariis haec ad verbum scripta reperimus: Solis facta defectio, Bithynia terraemotu concussa, et in urbe Nicaena aedes plurimae corruerunt: quae omnia his congruunt, quae in passione Salvatoris acciderunt. Scribit vero super his et Phlegon, qui olympiadarum egregius supputator est, in XIII libro ita dicens:		Ο Ιησούς Χριστός, σύμφωνα με τις προφητείες που προειπώθηκαν γι’ αυτόν, μαρτύρησε το 18ο έτος του Τιβερίου και βρήκαμε τα ακόλουθα πράγματα γραμμένα γι’ αυτό το έτος στις ιστορίες των Εθνικών: Έγινε μία έκλειψη, η Βιθυνία χτυπήθηκε από σεισμό και πολλά κτίρια στην πόλη της Νίκαιας γκρεμίστηκαν. Όλα αυτά συμπίπτουν με τα γεγονότα του πάθους του Σωτήρα μας. Ο Φλέγων, που ήταν εξαιρετικός υπολογιστής των Ολυμπιάδων, στο 13ο βιβλίο γράφει τα ακόλουθα:
“Quarto autem anno CCII olympiadis, magna et excellens inter omnes, quae ante eam acciderant, defectio solis est facta; dies hora sexta in tenebrosam noctem versus, ut stellae in caelo visae sint, terraeque motus in Bithynia Nicaenae urbis multas aedes subvertit.”		“Στο τέταρτο έτος της 202ης Ολυμπιάδας [32 Κ.Χ.] έγινε μια έκλειψη του ηλίου, μεγαλύτερη από οποιαδήποτε είχε συμβεί στο παρελθόν. Την 6η ώρα, η μέρα σκοτείνιασε ως νύχτα και τα αστέρια φάνηκαν στον ουρανό. Ένας σεισμός στη Βιθυνία κατέστρεψε πολλά κτίρια στη Νίκαια.”
Argumentum autem hujus rei, quod Salvator isto anno passus sit, Evangelium praebet Johannis, in quo scribitur, post decimum quintum annum Tiberii Caesaris, tribus annis Dominum praedicasse. Josephus etiam vernaculus Judaeorum scriptor, circa haec tempora die Pentecostes sacerdotes primum commotionem locorum, et quosdam sonitus sensisse testatur. Deinde ex adyto Templi repentinam subito erupisse vocem dicentium: “Transmigremus ex his sedibus.” Scribit autem supra dictus vir, quod eodem anno Pilatus praeses secreto noctis imagines Caesaris in templo statuerit. Et haec prima seditionis et turbarum Judaeis causa exstiterit.		Απόδειξη πως τα πάθη του Σωτήρα μας συνέβησαν αυτό το έτος, παρέχει το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, το οποίο γράφει πως ο Κύριός μας δίδαξε για 3 χρόνια μετά το 15ο έτος του Τιβερίου.* Και ο Ιώσηπος, ο ντόπιος ιστορικός των Εβραίων, διηγείται πως περίπου αυτό τον καιρό, την ημέρα της Πεντηκοστής, πρώτοι οι ιερείς παρατήρησαν κάποια κίνηση και θόρυβο, και ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή μέσα από το άδυτο του Ναού να λέει: “Ας αποχωρήσουμε από εδώ”. Ο Ιώσηπος λέει επίσης πως το ίδιο έτος ο κυβερνήτης Πιλάτος κρυφά τη νύχτα έστησε κάποια αγάλματα του Καίσαρα στον Ναό και αυτή ήταν η πρώτη αιτία εξέγερσης και αναταραχών για τους Εβραίους.

* Το 15ο έτος του Τιβερίου το αναφέρει ο Λουκάς και όχι ο Ιωάννης.

Ευσεβίου “Παντοδαπή Ιστορία”,
βιβλίο 2, σελ. 256-258 (202η Ολυμπιάδα)
από τη λατινική μετάφραση Ιερονύμου που βασίστηκε σε αρμένικη μετάφραση
(το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο δε σώζεται)
Η μετάφραση στα Ελληνικά είναι βασισμένη σε αυτή την αγγλική μετάφραση.

Βέβαια θυμηθείτε το τρίτο κριτήριο. Ο Φλέγων έζησε προφανώς πολύ αργά για να τα δει όλα αυτά ο ίδιος. Δεν μπορεί να προσφέρει ανεξάρτητη μαρτυρία του σκότους.

Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε το πρώτο κριτήριο, που έχει σχέση με την αξιοπιστία του Φλέγοντα ως ιστορικού. Απ’ όσο ξέρουμε δεν ήταν Χριστιανός, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τον κατηγορήσουμε ότι εφηύρε την ιστορία για να στηρίξει τις πεποιθήσεις του. Φαίνεται όμως πως ο Φλέγων αγαπούσε ιδιαίτερα τις συναρπαστικές και θαυμαστές ιστορίες ασχέτως πηγής και δεχόταν ως αληθινά πολλά αδύνατα πράγματα. Το βιβλίο του “Περί Θαυμάτων” περιέχει ιστορίες για ζωντανούς κενταύρους, φαντάσματα, άνδρες που γέννησαν, μια προφήτισσα χιλίων ετών, ένα πτώμα που είπε προφητείες σε ένα πεδίο μάχης και το κεφάλι του Ρωμαίου στρατηγού Πόπλιου, το οποίο συνέχισε να μιλάει ακόμα και όταν ένας τεράστιος κόκκινος λύκος κατασπάραξε το σώμα του.

Όταν έγραψε ο Φλέγων στα μισά του 2ου αιώνα, η χριστιανική μυθολογία για τη σταύρωση σίγουρα θα είχε διαδοθεί. Πολύ πιθανόν ο Φλέγων, που λάτρευε τέτοιες φανταστικές ιστορίες, να την άκουσε και να την αναπαρήγαγε άκριτα. Ένας συγγραφέας τόσο αναξιόπιστος, και που εν πάση περιπτώσει μας είναι γνωστός μόνο δια μέσου Χριστιανών, οι οποίοι μπορεί και να παράλλαξαν τα γραφόμενά του, δεν μπορεί θα θεωρηθεί αξιόπιστη ιστορική μαρτυρία.

Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο On the way to Ithaca, όπου και γίνεται ο σχολιασμός.