[Κπκ] 3βiv. Μινούκιος Φήλιξ

12 July 2013
Αρθρογράφος: Ebonmuse
Μετάφραση: Evan T


« Προηγούμενο άρθρο [3βiii] • Περιεχόμενα Επόμενο άρθρο [3βv] »

Για το τέλος κράτησα τον πιο “διαφωτιστικό” απολογητή που υπάρχει. Ο Μάρκος Μινούκιος Φήλιξ (Marcus Minucius Felix) έγραψε μεταξύ 150 και 200 Κ.Χ. το έργο του “Οκτάβιος” που είναι ένας φανταστικός διάλογος μεταξύ του φανταστικού Χριστιανού χαρακτήρα Οκτάβιου και του παγανιστή χαρακτήρα Καικίλιου.

Ο Χριστιανισμός του Μινούκιου Φήλιξ, όπως παρουσιάζεται από τα λεγόμενα του Οκτάβιου, είναι πολύ πιο παράξενος από εκείνον όλων των άλλων απολογητών. Μιλά εις μάκρος για τον μονοθεϊστικό Θεό χωρίς να αναφερθεί καθόλου στον Ιησού ή έστω στην έννοια του Λόγου. Όταν ο Καικίλιος λέει ως πρόκληση στον Οκτάβιο “Υπάρχει έστω και ένα άτομο που να επέστρεψε από τους νεκρούς… ως παράδειγμα για να πιστέψουμε;” ο Οκτάβιος δεν δίνει την προφανή απάντηση. Για την ακρίβεια δεν δίνει καμία απάντηση.

Αλλά δεν είναι αυτό το σημείο-φωτιά. Στο κεφάλαιο 9 ο Καικίλιος επιτίθεται στους Χριστιανούς με μια μεγάλη λίστα συκοφαντιών· κάνουνε, λέει, ομαδικά όργια σε κάθε συγκέντρωση, λατρεύουν το κεφάλι ενός γαϊδάρου ή τα αχαμνά των ιερέων τους, σκοτώνουν και τρώνε μωρά στις τελετές τους κ.λπ. Ο Καικίλιος λέει επίσης αυτό:

Et qui hominem, summo supplicio pro facinore punitum, et crucis ligna feralia, eorim caerimonias fabulantur, congruentia perditis sceleratisque tribuit altaria, ut id colant quod merentur. Και κάποιοι λένε πως αντικείμενο λατρείας τους είναι κι ένας άνθρωπος που θανατώθηκε ως εγκληματίας καθώς και το άθλιο ξύλο του σταυρού του· αντάξιος ως βωμός για τέτοιους διεφθαρμένους ανθρώπους που λατρεύουν ό,τι τους αξίζει.

Octavius, κεφ. IX, σελ. 261

Μην ξεχνάτε ότι ο Μινούκιος τα γράφει αυτά. Μόλις συμπεριέλαβε το κεντρικό δόγμα ολόκληρου του Χριστιανισμού σε μια λίστα με γελοίες και αηδιαστικά ψευδείς κατηγορίες για τη θρησκεία του. Πώς απαντά ο Οκτάβιος;

Η πρώτη απάντηση του Οκτάβιου είναι ότι και οι παγανιστές πιστεύουν παρόμοια πράγματα για ενσαρκωμένους θεούς, αλλά δεν κάνει παραλληλισμούς. Αντίθετα τις γελοιοποιεί. “Συνεπώς ούτε δημιουργούνται θεοί από νεκρούς ανθρώπους, αφού ένας θεός δεν μπορεί να πεθάνει· ούτε γεννιούνται από ανθρώπους, αφού ό,τι γεννιέται, πεθαίνει”, λέει. Οι θεοί δεν μπορούν να δημιουργηθούν από “ανθρώπους που γεννιούνται”; Οι θεοί δεν μπορούν να πεθάνουν; Πού είναι η κρίσιμη εξαίρεση; Πού είναι η διάκριση ουσιών που κανείς Χριστιανός δε θα παρέλειπε; Ο Οκτάβιος δεν προσφέρει καμία απάντηση.

Αλλά το πράγμα γίνεται ακόμη διασκεδαστικότερο, όταν ο Οκτάβιος αρχίζει να επιτίθεται σε συγκεκριμένες θέσεις του Καικίλιου και στο κεφάλαιο 29 λέει:

Hec et hujusmodi nobis non licet nec andire etiam pluribus turpe defendere est. Ea enim de castis fingitis et puducis quae fieri non crederemus, nisi de vobis probaretis. Nam quod religioni nostrae hominem noxium, et crucem ejus adscribitis, longe de vicinia veritatis erratis, qui putatis Deum credi, aut meruisse noxium, aut potuisse terrenum. Τέτοια πράγματα και κακόφημα σαν κι αυτά δεν επιτρέπεται ούτε να τα ακούμε και είναι και ντροπιαστικό να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας από τέτοιες κατηγορίες. Γιατί προσποιείσαι πως αυτά τα πράγματα γίνονται από αγνούς και μετριόφρονες ανθρώπους, τα οποία δεν θα έπρεπε να πιστεύουμε καν πως γίνονται, εκτός και αν απέδειξες πως αληθεύουν για σένα. Γιατί όταν αποδίδεις στη θρησκεία μας τη λατρεία ενός εγκληματία και του σταυρού του, απομακρύνεσαι από την αλήθεια, με το να πιστεύεις πως ένας εγκληματίας άξιζε, ή ότι ένα επίγειο ον θα μπορούσε να γίνει πιστευτό ως Θεός.

Octavius, κεφ. XXIX, σελ. 331

Το νόημα αυτών των γραμμών δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερο. Ο Οκτάβιος αρνείται ότι οι Χριστιανοί λατρεύουν έναν επίγειο σταυρωμένο άνδρα. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας, κανένα περιθώριο για εξαιρέσεις και διευκρινίσεις και πουθενά δεν λέει πως ο άνδρας που λατρεύουν δεν ήταν εγκληματίας, αλλά αθώος και μάλιστα Υιός του Θεού. Δεν λέει τίποτα τέτοιο. Για την ακρίβεια η τελευταία του φράση λέει ξερά πως κανένα επίγειο ον οποιουδήποτε είδους δεν γίνεται να θεωρείται ως θεός. Έπειτα συνεχίζει με τον ίδιο ευθύ τρόπο για να αντικρούσει την κατηγορία πως οι Χριστιανοί σκοτώνουν και τρώνε μωρά.

Ορισμένοι Χριστιανοί σχολιαστές, μη μπορώντας να πιστέψουν αυτό που λέει απλά το κείμενο, έχουν προσπαθήσει να υπονοήσουν πως ο Φήλιξ υπονοούσε πως οι Χριστιανοί λατρεύουν έναν ανθρώπινο, εσταυρωμένο Ιησού, παρόλο που τίποτε στα γραφόμενά του δεν προδίδει κάτι τέτοιο και αντίθετα το αρνείται. (Οι πατέρες μετά τη Σύνοδο της Νικαίας, στη μετάφρασή τους δίνουν σ’ αυτό το κεφάλαιο τον τίτλο: “Επιχείρημα: Ούτε αληθεύει πως ένας άνθρωπος δεμένος στον σταυρό λόγω των εγκλημάτων του λατρεύεται από τους Χριστιανούς, γιατί όχι μόνο πιστεύουν πως ήταν αθώος, αλλά θεωρούν πως ήταν και Θεός.” Τι σχέση έχει αυτό με το κείμενο; Ο Φήλιξ δεν λέει τίποτα τέτοιο. Οι μεταφραστές βλέπουν στο κείμενο πράγματα που νομίζουν πως θα έπρεπε να υπάρχουν.)

Συνέχεια…


Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο On the way to Ithaca, όπου και γίνεται ο σχολιασμός.