Αφαιρώντας το ΔΕΝ!
Ένα από τα πλέον αγαπημένα επιχειρήματα των απανταχού πιστών, υπέρ της αναγκαιότητας ύπαρξης της θρησκείας, είναι η περίφημη ρήση του Ντοστογιέφσκι “Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε όλα επιτρέπονται“! Όλα;;; Πολύ δυνατή λέξη το “όλα”. Ας αποσαφηνίσουμε λίγο τη χρήση του, κάνοντας πρώτα μια μικρή παρένθεση για την αληθινή προέλευση της ρήσης. Τονίζουμε εδώ το γεγονός ότι αυτό δεν ειπώθηκε ποτέ από τον Ντοστογιέφσκι αλλά από τον μυθιστορηματικό ήρωα του, Ιβάν Καραμαζώφ. Βέβαια η απόδοση της φράσης στον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ψυχολογία των πιστών. Αν είναι όμως να αποδίδουμε λόγια του χαρακτήρα ενός βιβλίου στον ίδιο το συγγραφέα, τότε να υπενθυμίσω στους πιστούς ότι δεν υπάρχει θεός, και με τη βούλα της Αγίας Γραφής. Το “ούκ έστι Θεός”, Ψαλμός ΙΓ΄, δεν αφήνει κανένα περιθώριο!!!
Τέλος πάντων, το “όλα” στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μια συντομογραφή του “όλα τα κακά”, γι αυτό και χρησιμοποιείται ευλαβικά για την εμφάνιση του Θεού ως προμαχώνα της ηθικής. Οπότε κάτω από το πρίσμα αυτής της ερμηνείας δεν έχουμε παρά να προσδιορίσουμε τι ακριβώς θα μπορούσε να αποτελεί όλα τα κακά και δυσάρεστα που δεν θέλουμε ποτέ να συναντήσουμε στη ζωή μας. Η ακόλουθη λίστα, ταξινομημένη κατά φθίνουσα σημαντικότητα, προφανώς και δεν μπορεί να είναι πλήρης, αλλά πιστεύω ότι είναι ενδεικτική για τους περισσότερους ανθρώπους και περιλαμβάνει τα πρώτα πράγματα που μας έρχονται στο μυαλό και δεν θα θέλαμε στη ζωή μας:
- Θάνατος (δικός μας ή συγγενών και φίλων μας)
- Φόνος
- Πόλεμος
- Τρομοκρατία
- Αρρώστια
- Πείνα
- Εγκληματικότητα
- Εκμετάλλευση
- Οικογενειακά Προβλήματα
- Ανεργία
- Αμάθεια
- Εξαπάτηση
Μα για μισό λεπτό! Όλα αυτά υπάρχουν ήδη, είναι εδώ και τα βλέπουμε, ευτυχώς κάποια από αυτά μόνο στη μικρή οθόνη, να εξελίσσονται καθημερινά! Και το σημαντικότερο; Σε παγκόσμια κλίμακα το ποσοστό των ανθρώπων που πιστεύουν σε έναν θεό, είναι συντριπτικά μεγαλύτερο από το ποσοστό των άθεων, άρα για τους περισσότερους ανθρώπους ο θεός υπάρχει. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε έρευνα του 1995 της εγκυκλοπαίδειας Britannica μόνο το 14,7 % του παγκόσμιου πληθυσμού προσδιορίζονται ως μη θρησκευόμενοι και μόνο το 3,8 % ως άθεοι. Σε μια άλλη έρευνα από την ίδια εγκυκλοπαίδεια οι άθεοι φέρονται να αποτελούν μόλις το 2,4 % του παγκόσμιου πληθυσμού. Μήπως αυτό που ισχυρίζονται οι οπαδοί των θρησκειών είναι τελικά ότι αυτό το μικρό ποσοστό είναι που χαλάει την πιάτσα; Ας δούμε μερικά δεδομένα σχετικά με τις προαναφερθείσες κακές έννοιες.
Οι στατιστικές
Στο ζήτημα του θανάτου, που προέρχεται από φυσικά αίτια, μάλλον ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει και πολλά για να τη γλιτώσει. Μπορεί βέβαια να αυξάνει το προσδόκιμο ζωής με τα καθημερινά επιτεύγματα της ιατρικής, αλλά σίγουρα δεν προβλέπεται, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, η εξάλειψη του θανάτου. Από την άλλη, τα ποσοστά των άθεων μέσα στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα είναι πολύ υψηλότερα από αυτά των θρησκευόμενων, οπότε μάλλον χρήσιμοι μας είναι αυτοί οι άθεοι επιστήμονες.
Αν ομαδοποιήσουμε τον Φόνο και την Εγκληματικότητα κάτω από την ετικέτα της παραβατικότητας, όπου φόνος θεωρείται η πλέον ακραία έκφραση της, και θεωρήσουμε ως φυσική κατάληξη της βεβαιωμένης παραβατικότητας την φυλακή, τότε οι έρευνες έρχονται να δώσουν ένα μεγάλο πλήγμα στην εν λόγω ρήση. Το αναλογικό ποσοστό των άθεων στις φυλακές (αναλογικό λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ποσοστό τους και στο σύνολο του πληθυσμού) είναι συντριπτικά μικρότερο από αυτό των θρησκευόμενων. Διαβάστε μια σχετική έρευνα (A Note On Crime Statistics) και τα δείτε αναλυτικά τα δεδομένα της. Μήπως τελικά η απουσία Θεού συνεπάγεται ελαφρώς πιο αυστηρές αρχές;
Στο ζήτημα του πολέμου και της τρομοκρατίας τα πράγματα είναι ακόμα πιο ξεκάθαρα, ακόμα και διαισθητικά. Όλοι γνωρίζουν ότι δύσκολα γίνονται πόλεμοι πάνω στον πλανήτη μεταξύ κρατών με την ίδια επικρατούσα θρησκεία. Και τις περισσότερες φορές η θρησκεία είναι η μαγιά πάνω στην οποία ζυμώνονται αλλά και αναζωπυρώνονται πόλεμοι και εχθροπραξίες. Για το λόγου το αληθές όμως, δείτε και μια σχετική έρευνα εδώ: Atheist nations are more peaceful. Τα κράτη με μεγάλο ποσοστό άθεων και με γενικά αδιάφορη στάση απέναντι στη θρησκεία είναι περισσότερο ειρηνικά από τα κράτη στα οποία ο θεός παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην κοσμοθεώρηση των πολιτών. Όσο για την χριστιανική Ελλάδα, συγκρίνετε την εδώ με τις “αιματοβαμμένες” ΗΠΑ, στην λίστα “ειρηνικότητας” και μέσα σε ένα σύνολο 144 χωρών, και δείτε πόσο λίγο απέχουμε (Ελλάδα στην 57η θέση και ΗΠΑ στην 83η θέση). Βέβαια σίγουρα η θρησκεία δεν είναι ο μόνος παράγοντας που συντελεί στην επιθετικότητα. Αν οι γείτονες χώρες είναι επιθετικές, δεν έχεις ίσως την πολυτέλεια να υιοθετήσεις το προφίλ των σκανδιναβικών χωρών. Παρόλα αυτά, εξετάζοντας τον παρακάτω χάρτη μπορείτε να διαπιστώσετε ότι οι περιοχές, αναφορικά με την επιθετικότητα τους, οι οποίες λειτουργούν στα “κόκκινα” συμπίπτουν γενικά με τις γήινες κατοικίες των θεών.
Συνεχίζοντας μπορούμε να σταθούμε σε μια ακόμα μη αναμενόμενη στατιστική η οποία δείχνει να πληγώνει ακόμα περισσότερο το τρίπτυχο πατρίδα – θρησκεία – οικογένεια. Ούτως ή άλλως το συγκεκριμένο τρίπτυχο για πολλούς σημαίνει “επιβάλλομαι στην οικογένεια μου και επιβάλλω την πατρίδα μου με τη στήριξη πάντα της θρησκείας μου“. Η ύπαρξη λοιπόν της πίστης στο θεό φαίνεται πως διαλύει τις οικογένειες συχνότερα από την απουσία αυτής της πίστης. Μια ματιά στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις χριστιανικές ΗΠΑ θα μας πείσει για του λόγου το αληθές.
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε περισσότερο και στις υπόλοιπες έννοιες, αλλά το συμπέρασμα θα είναι πάντα ότι η απουσία του θεού δεν επηρεάζει πουθενά τις έννοιες αυτές. Αντίθετα η ύπαρξη του θεού μάλλον τις ευνοεί (π.χ. Αμάθεια).
Η αφαίρεση του ΔΕΝ
Συνεπώς η ρήση του Ιβάν Καραμαζώφ μάλλον δεν στέκει από μόνη της, αν και αυτοί που την αναπαράγουν, την έχουν αποκόψει από το συνολικό πλαίσιο σκέψης που εκφράζεται μέσα στο βιβλίο, και το οποίο έχει τελείως διαφορετική σημασία. Το βιβλίο μπορείτε να το βρείτε εδώ σε ηλεκτρονική μορφή. Στη σελίδα 700 βρίσκεται ο επίμαχος διάλογος και στη σελίδα 158 ενδεικτικά κάποιες από τις απόψεις του Ιβάν.
Είναι πάντως αξιοθαύμαστο το πόσο μεγάλη εφαρμογή έχει η εν λόγω φράση, αν επιχειρήσει κανείς απλώς να διαγράψει το δεν. “Αν υπάρχει θεός, τότε όλα επιτρέπονται“! Ποια όλα; Ξεκινάμε τη λίστα, αυτή τη φορά με αύξουσα σημαντικότητα. Αν υπάρχει θεός τότε:
- Επιτρέπεται να δακρύζουν οι εικόνες!
- Επιτρέπεται να ματώνουν οι εικόνες!
- Επιτρέπεται να ευωδιάζουν αποσυντεθειμένα κοκάλα!
- Επιτρέπεται να ματιάζονται και ξεματιάζονται άνθρωποι.
- Επιτρέπεται να πληρώνονται άνθρωποι από το κράτος, χωρίς καμία κοινωνική απασχόληση και προσφορά (ναι, στους παπάδες αναφέρομαι).
- Επιτρέπεται να αποστρέφονται οι άνθρωποι τη γνώση, μη συνειδητοποιώντας ότι αυτή αποτελεί κοινοκτημοσύνη της ανθρωπότητας και συνεπώς δικαίωμα τους.
- Επιτρέπεται να πιστεύει κάποιος ότι γιατρεύονται πονοκέφαλοι και αδιαθεσίες μόνο με την προσευχή.
- Επιτρέπεται να αναποδογυρίζουν αυτοκίνητα και να καίγονται καταστήματα επειδή σκίστηκε ένα ιερό βιβλίο.
- Επιτρέπεται να κινδυνεύουν άνθρωποι επειδή πιστεύουν ότι γιατρεύονται και σοβαρές ασθένειες με την προσευχή.
- Επιτρέπεται να θεωρείται κάποιος εχθρός σου, χωρίς να τον έχεις δει ποτέ και χωρίς να είχε ποτέ παρτίδες με την οικογένεια σου ή το κοινωνικό σου περιβάλλον, απλά και μόνο επειδή είναι αλλόθρησκος.
- Επιτρέπεται να ακρωτηριάζονται μέλη και γεννητικά όργανα για μη εγκεκριμένες, από παρανοϊκούς ηθικούς κώδικες, σεξουαλικές πράξεις.
- Επιτρέπεται να θυσιάζονται ζώα για τον εξευμενισμό ανύπαρκτων πνευμάτων.
- Επιτρέπεται να ανατινάζονται ανυποψίαστοι περαστικοί από κομάντο αυτοκτονίας και φανατικούς πιστούς, οι οποίοι θέλουν να κερδίσουν έτσι εισιτήριο διαρκείας για ανύπαρκτους παράδεισους.
- Επιτρέπεται να κηρύσσονται ιεροί πόλεμοι απέναντι στα διάφορα Ιράκ, Αφγανιστάν αλλά και την τρισκατάρατη Δύση.
Και το χειρότερο ίσως όλων; Επιτρέπεται απλώς να μετανοήσεις! Και θα σωθείς!!!
Ας κοιτάξουμε για μια ακόμη φορά την παραπάνω λίστα και ας αναρωτηθούμε ειλικρινά και με το χέρι στην καρδιά: Θέλουμε να επιτρέπονται όλα αυτά; Μάλλον όχι…
Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο the Schrodinger’s Dragon, όπου γίνεται ο σχολιασμός.
κατηγορίες → Κριτική