Αρθρογράφος: Bozonio
Ίσως η πιο συχνή πρόταση που ακούω από θρησκευόμενους, ιδίως όταν η συζήτηση έχει φτάσει σε αδιέξοδο, είναι ότι κακώς χρησιμοποιώ την λογική για να προσεγγίσω θέματα πίστης. Ωστόσο θεωρώ ότι αυτή η πρόταση “μπάζει” καθώς δε τη στηρίζουν ούτε οι ίδιοι με τις πράξεις και τα λεγόμενα τους.
Καταρχάς η συντριπτική πλειοψηφία των θρησκευόμενων ατόμων χρησιμοποιεί μια χαρά τη λογική σε όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις της ζωής. Από το πρωί που ξυπνάνε μέχρι το βράδυ που θα κοιμηθούν όλες οι πράξεις τους καθορίζονται από τις σχέσεις αιτίου-αιτιατού που τόσο καλά γνωρίζουν. Κάποιοι μάλιστα είναι ακόμα και επιστήμονες με αποτέλεσμα ουσιαστικά να ζουν χρησιμοποιώντας αυτό τον τρόπο σκέψης. Φυσικά ήδη έχω φανταστεί την απάντηση σε αυτά που λέω. Η λογική φεύγει μόνο σε θέματα υπερφυσικά τα οποία ούτε η επιστήμη δεν έχει απαντήσει.
Χμ άρα σε θέματα που η επιστήμη δεν έχει απαντήσει ακόμα (ή έχει απαντήσει αλλά δεν το ξέρουμε) ξεχνάμε εντελώς τη λογική. Σωστά; Δε θα το έλεγα. Αν αφήσουμε τελείως τη λογική σκέψη ποιο εργαλείο έχουμε για να επιλέξουμε άποψη και κοσμοθεωρία; Αν ήταν έτσι θα έπρεπε οι πιστοί να πιστεύουν εξίσου στο χριστιανισμό, βουδισμό, ζωροαστρισμό, ιπτάμενο μακαρονοτέρας κλπ καθώς και σε οποιαδήποτε άλλη θρησκεία τους κατέβει καθώς δεν υπάρχει τρόπος να διαλέξουμε (είπαμε έχουμε αφήσει τη λογική). Φυσικά δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να σκέφτεται έτσι. Ακούω ήδη τους πιστούς να ετοιμάζουν τον αντίλογο τους: μα ο Χριστιανισμός-Μουσουλμανισμός-Ινδουισμός κλπ έχει να δείξει τόσα θαύματα! Τι έγινε; Ξαναγυρνάμε στη λογική; Ψάχνουμε ενδείξεις και αποδείξεις για την πίστη μας; Όχι ακριβώς γιατί μόλις πέσουν οι αμφιβολίες και οι αντιρρήσεις για τα θαύματα πέφτει η πληρωμένη απάντηση “δε με νοιάζουν οι αποδείξεις γιατί εγώ πιστεύω ότι έτσι έγινε”. Hello? Εσύ δεν ήσουν που επικαλέστηκες το θαύμα για να στηρίξεις την πίστη σου; Μήπως τελικά αφήνουμε τη λογική όπου μας συμφέρει;
Εκτός από τους πιστούς που επικαλούνται τα θαύματα υπάρχουν και οι άλλοι που θεωρώ ότι είναι και το πιο δύσκολο να τους απαντήσω. Αυτοί δεν επικαλούνται υλικές αποδείξεις αλλά μια “αίσθηση”. Δηλαδή ότι αισθάνονται τη παρουσία του Θεού, δεν μπορούν να την αποδείξουν αλλά είναι σίγουροι για αυτή. Εδώ όμως έρχεται το θέμα της ψυχολογίας. Γιατί άλλοι οι οποίοι αισθάνονται παρουσίες, βλέπουν οράματα και άλλα που δε γίνονται αντιληπτά από τους υπόλοιπους παίρνουν ψυχοφάρμακα; Φυσικά δε λέω ότι όλοι οι πιστοί είναι για το δαφνί. Οι περισσότεροι δεν είναι επικίνδυνοι ούτε για τον εαυτό τους ούτε για τους άλλους και ούτε έχουν κάποια διαταραχή. Απλώς ερμηνεύουν συγκεκριμένα γεγονότα και συναισθήματα με διαφορετικό τρόπο σύμφωνα με τις ψυχολογικές τους ανάγκες και το πολιτισμικό πλαίσιο. Αυτή είναι μια λογική σκέψη που κάνουν όλοι σχεδόν οι πιστοί σε ότι δε τους αφορά. Αν πω σε κάποιον πιστό ότι ένοιωσα χτες το βράδυ την παρουσία ενός βρικόλακα θα μου πει, λογικότατα, ότι είναι ιδέα μου και μάλλον είναι ψυχολογικό. Όμως όταν ο ίδιος αισθάνεται την παρουσία του Θεού σε μια εκκλησία αυτό συνιστά για τον ίδιο, λόγο να πιστέψει. Δηλαδή έχουμε και πάλι μια απολύτως επιλεκτική επίκληση της λογικής. Τελικά πως να διαλέξουμε που να χρησιμοποιούμε τη λογική και πού όχι;
Τέλος αφήνω άλλο ένα επιχείρημα που ακούω συχνά. Ότι εμείς οι άθεοι-σκεπτικιστές-επιστημονιστές κλπ προφανώς δε χρησιμοποιούμε τη λογική παντού στη ζωή μας αφού έχουμε συναισθήματα. Συμφωνώ και επαυξάνω. Στις σχέσεις μου κινούμαι σχεδόν πάντα με το συναίσθημα αφού το θεωρώ πολύ σημαντικότερο από οτιδήποτε άλλο στην ανθρώπινη επαφή. Μήπως είναι έτσι και το θρησκευτικό συναίσθημα; Χμ υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Τα άτομα για τα οποία έχω συναισθήματα, υπάρχουν! Τα έχω δει, αγγίξει, ακούσει και το επιβεβαιώνουν και άλλα άτομα καθώς και επιστημονικά όργανα. Τα άτομα με συναισθήματα για ανύπαρκτα πρόσωπα βρίσκονται και αυτά συνήθως υπό ιατρική παρακολούθηση. Δεν έχω όμως και συναισθήματα για ιδέες; Φυσικά. Μου αρέσει η φυσική, αγαπώ την ελευθερία, σιχαίνομαι το φασισμό. Όμως ο Θεός σύμφωνα με τους πιστούς του δεν είναι μια ιδέα αλλά κάτι υπαρκτό. Επομένως ξαναγυρίζουμε στο φαύλο κύκλο της επιλεκτικής επίκλησης της λογικής.
Τι θέλω να πω με όλα αυτά; Μια πρόταση είναι προς τους πιστούς κάθε είδους να σκεφτούν γιατί επιτρέπουν στον εαυτό τους να αφήνει τη λογική μόνο σε εκείνο το κομμάτι της σκέψης. Ένα καλό τεστ είναι να σκεφτούν με τον ίδιο τρόπο που σκέφτονται για τη θρησκεία τους για κάποια άλλη θρησκεία ή δοξασία. Ίσως δουν μία εντυπωσιακή ομοιότητα…
Συνέχεια…
