ΦσΜ [2.2.3] Ευφορία και Συναισθηματική Νέκρωση

12 February 2011
Αρθρογράφος: Ebonmuse
Μετάφραση: EvanT
Το άρθρο αυτό είναι τμήμα του άρθρου “Το Φάντασμα στη Μηχανή”.
« Προηγούμενο Άρθρο [2.2.2] • Περιεχόμενα Επόμενο Άρθρο [2.2.4] »

Έχει ήδη αναφερθεί ότι το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι πιο συναισθηματικά ασταθές από το αριστερό, με μεγαλύτερη προδιάθεση για αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμός, λύπη και θλίψη. Διαρκώς βλέπει τον κόσμο ως πιο εχθρικό και δυσάρεστο απ’ό,τι το αριστερό (Sagan 1977, σελ.189). Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι το δεξί ημισφαίριο δεν έχει ευεργετική λειτουργία για τα ανθρώπινα συναισθήματα. Αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικό κομμάτι της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και υπάρχουν περιπτώσεις που είναι και αναγκαία και υγιή. Η έλλειψή τους μπορεί να είναι τόσο προβληματική, όσο και η υπερβάλλουσα παρουσία τους, όπως δείχνει η επόμενη περίπτωση. Αν το δεξί ημισφαίριο έχει υποστεί βλάβη και δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά, το πιο πλαδαρό αριστερό ημισφαίριο αναλαμβάνει δράσει και το άτομο μπορεί να καταστεί είτε συναισθηματικά "επίπεδο" και αδιάφορο για τα προβλήματα των άλλων, είτε σε μια κατάσταση διαρκούς, ελαφράς ευφορίας, ανεξαρτήτως περιστάσεων.

Ο Δρ. Kenneth Heilman περιγράφει μια περίπτωση που έχει δει ο ίδιος: ένας νεαρό Ιησουίτη ιερέα που αναδύθηκε πολύ γρήγορα μετά από κατάδυση και, ως αποτέλεσμα της απότομης αποσυμπίεσης, έπαθε ρήξη της δεξιάς αρτηρίας της καρωτίδας και εγκεφαλικό στο δεξί ημισφαίριο. Τις πρώτες μέρες μετά το ατύχημα ήταν σε λήθαργο, αλλά μετά ανένηψε κάπως και άρχισε να συνέρχεται. Ωστόσο, αν και ήξερε ότι είχε πάθει εγκεφαλικό, "έμοιαζε να μην τον νοιάζει καθόλου και μερικές φορές του φαινόταν και αστείο" (Heilman 2002, σελ. 77).

Σύντομα έγινε κατανοητό ότι οι επιπτώσεις ήταν μεγαλύτερες. Στην προσπάθεια να ανιχνεύσει όλη τη ζημιά που προξένησε το εγκεφαλικό, ο Δρ. Heilman έμεινε αρκετές μέρες μαζί του, μιλώντας του. Ο νεαρός ιερέας ήταν ένα ευφυές και εύγλωττο άτομο και οι συζητήσεις τους καλύψαν πολλά θέματα, αλλά "ποτέ δεν έδειξε σημάδια ανησυχίας, λύπης ή οργής, όταν μιλούσε για θέματα που κανονικά θα προξενούσαν τέτοιες αντιδράσεις" (σελ. 78). Πιο συγκεκριμένα, ο ιερέας είχε μια αδερφή με λευχαιμία, αλλά δεν έδειξε ούτε θλίψη, ούτε ανησυχία, όταν μιλούσε για την ασθένειά της.

Οι υποψίες του Δρ. Heilman επιβεβαιώθηκαν όταν ήρθαν να τον επισκεφθούν οι γονείς του και έφυγαν απελπισμένοι. Όπως του είπαν:

"Μοιάζει με το γιο μας και έχει την ίδια φωνή με το γιο μας, αλλά δεν είναι το ίδιο άτομο που ξέραμε και αγαπούσαμε πριν πάθει το εγκεφαλικό. Ο γιος μας είναι ένα ζεστό, καλοσυνάτο και ευαίσθητο άτομο. Όλα αυτά χάθηκαν. Τώρα μιλάει σα ρομπότ" (σελ.78-79, προσθήκη έμφασης).

Όπως είπαμε, το δεξί ημισφαίριο, μεταξύ άλλων μας επιτρέπει να χρωματίσουμε το λόγο και τους μορφασμούς του προσώπου με συναισθηματικό περιεχόμενο. Αλλά ο νεαρός είχε πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα. Όπως εξήγησαν οι γονείς του:

"Όταν του μιλήσαμε για τα καθήκοντά του ως ιερέα και ότι μπορεί να μην ήταν σε θέση να τα φέρει εις πέρας, είπε "Ε, και;"

Ακόμα χειρότερα:

"Έχει μια μικρότερη αδερφή με λευχαιμία. Την αγαπάει τρελά, ή μάλλον, την αγαπούσε. Η λευχαιμία είχε αρχίσει να υποχωρεί όταν πήγε στις Δυτικές Ινδίες, αλλά τώρα είναι στο νοσοκομείο, επειδή υποτροπίασε. Στην αρχή δε θέλαμε να του το πούμε, για να μην τον στεναχωρήσουμε, αλλά προς μεγάλη μας έκπληξη, δε ρώτησε, οπότε αποφασίσαμε να του το πούμε εμείς. Ποτέ δε ρώτησε πώς είναι και, όταν του είπαμε τα καθέκαστα, το μόνο που είπε ήταν: "Ακόμα ο Jim Thomas την κουράρει; Φοβερός τύπος! Πάντα λέει τα καλύτερα ανέκδοτα. Να σας πω ένα;" Του είπαμε όχι και ότι δεν είχαμε διάθεση για ανέκδοτα. Είπε: "Κρίμα". Δε συμπεριφερόταν έτσι ο γιος μας πριν αρρωστήσει." (ομοίως, προσθήκη έμφασης).

Αυτή η θλιβερή ιστορία μας δείχνει πως μια βασική ανθρώπινη ιδιότητα, όπως η στοργή, προκύπτει από τον εγκέφαλο και μπορεί να καταστραφεί με αλλαγές στον εγκέφαλο. Ένα ζεστό, τρυφερό και έξυπνο νεαρό άτομο, μετά από εγκεφαλική βλάβη, υπέστη ριζική αλλαγή της προσωπικότητάς του. Αδιαφορούσε για τα ιερατικά του καθήκοντα και για την πιθανώς θανάσιμη ασθένεια ενός αγαπημένου προσώπου και ακόμα αστειευόταν με τους θλιμμένους γονείς του, που είπαν ότι "δεν είναι το ίδιο άτομο που ξέραμε και αγαπούσαμε, πριν πάθει το εγκεφαλικό."

Μια από τις βασικές ηθικές διδασκαλίες των ιερών κειμένων των περισσοτέρων θρησκειών είναι να αγαπάμε τον πλησίον μας ως εαυτόν, δηλαδή να έχουμε αγάπη και κατανόηση. Αλλά αυτός ο νεαρός, χωρίς να το θέλει ο ίδιος, είχε χάσει αυτή την ικανότητα. Με το να μη μπορεί να νιώσει ο ίδιος αρνητικά συναισθήματα και να νιώσει τον ξένο πόνο σα δικό του, ο συναισθηματικός του κόσμος είχε ισοπεδωθεί με μια κατάσταση μόνιμης ευφορίας. Πώς μπορεί να χάσει κανείς ένα από τα πιο βασικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, αν το δόγμα περί ψυχής ισχύει;

« Προηγούμενο Άρθρο [2.2.2] • Περιεχόμενα Επόμενο Άρθρο [2.2.4] »

Συνέχεια…


Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο On the way to Ithaca, όπου και γίνεται ο σχολιασμός.