[Κπκ] 2. Τα Επιχειρήματα των Απολογητών

Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν αντέχουν σε προσεκτικό έλεγχο των στοιχείων. Αν και υπάρχουν εξωβιβλικές αναφορές στον Ιησού, η έλλειψη αναφορών από αυτόπτες μάρτυρες και μόνο αρκεί για να τα τοποθετήσουμε όλα στην κατηγορία των φημολογιών. Δηλαδή, οι ιστορικοί που έζησαν μετά τον καιρό του Ιησού δεν μπορούν να μας δώσουν άμεση μαρτυρία για την ύπαρξή του. Μπορούν μόνο να επαναλάβουν το τι είπαν άλλοι χωρίς να μπορούν να το επιβεβαιώσουν οι ίδιοι. Θα είναι όμως χρήσιμο να δούμε ποιοι είναι οι αρχαίοι ιστορικοί που αναφέρονται συχνότερα ως αποδείξεις για την ιστορικότητα του Ιησού. Εξετάζοντας τις μαρτυρίες τους θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τα τρία παρακάτω κριτήρια:

• Ποιος είναι ο συγγραφέας; Το πρώτο που πρέπει να μας προβληματίσει είναι το ποιος γράφει, τι ξέρουμε για τη ζωή του, τις απόψεις του, τη θρησκεία στην οποία πίστευε. Προφανώς, η μαρτυρία κάποιου τυχαίου περαστικού που μπορεί να επαναλάμβανε δημοφιλείς θρύλους έχει μικρότερη αξία από τη μαρτυρία ενός γνωστού και καταξιωμένου ιστορικού που γνωρίζουμε πως είχε τη συνήθεια να ελέγχει τις πηγές του. Επιπλέον πρέπει να αναρωτηθούμε αν επρόκειτο για πατέρα της Εκκλησίας ή γενικώς Χριστιανό. Αν ναι, τότε η μαρτυρία του είναι λιγότερο αξιόπιστη, αφού πιθανώς θα έχει χρωματιστεί θεολογικά. Μερικοί από τους πρώτους Χριστιανούς το θεωρούσαν αποδεκτό ακόμα και να αποκρύπτουν ή και να κατασκευάζουν στοιχεία, αν αυτό εξυπηρετούσε τη θρησκευτική τους ατζέντα, μια συνήθεια γνωστή ως “ευσεβής απάτη”. Για παράδειγμα, ο Ευσέβιος, ένας επίσκοπος του 3ου αι., δήλωνε ανοιχτά πως μερικές φορές ήταν απαραίτητο το ψεύδος για χάρη του Χριστιανισμού (βλ. http://www.infidels.org/library/modern/richard_carrier/NTcanon.html#6).
• Τι έγραψαν; Το δεύτερο που πρέπει να μας απασχολήσει είναι αν ο συγγραφέας όντως μαρτυρεί την ιστορικότητα του Ιησού ή απλά περιγράφει τις πεποιθήσεις της νέας θρησκείας. (Αν πω “Οι Μορμόνοι πιστεύουν πως ο άγγελος Μορόνι έδωσε στον Joseph Smith χρυσές χαραγμένες πλάκες” δεν σημαίνει ότι μαρτυρώ πως αυτό το γεγονός όντως συνέβη). Αναφέρεται στον Ιησού ονομαστικά ή απλά αναφέρει πως ο Χριστιανισμός υπήρχε; Οι απολογητές συχνά εμφανίζουν ιστορικούς που εμπίπτουν στη δεύτερη κατηγορία, αλλά κανείς δεν αμφιβάλλει πως ο Χριστιανισμός υπήρχε το 2ο αι. Για να είναι χρήσιμη μια μαρτυρία δεν πρέπει να λέει πως οι Χριστιανοί πιστεύουν στη θεϊκότητα κάποιου Ιησού, αλλά πρέπει να μεταφέρουν την προσωπική τους μαρτυρία πως όντως υπήρχε ένα τέτοιο άτομο και έκανε όντως αυτά που του αποδίδονται.
• Πότε έγραψε; Όσο πιο αργά έζησε ένας ιστορικός, τόσο λιγότερη βαρύτητα φέρει η μαρτυρία του (η μαρτυρία συγχρόνου θα είχε το μεγαλύτερο βάρος, αλλά τέτοιες δεν υπάρχουν). Ένας ιστορικός που έζησε τον 2ο αι, εκατό και πλέον χρόνια μετά τον καιρό του Ιησού, δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει τις ιστορίες που αναπτύχθηκαν γύρω από το άτομο του τελευταίου, ωστόσο η πλειοψηφία των ιστορικών που παρουσιάζουν οι απολογητές ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Αφού οι ιστορικοί αυτοί δεν μπορούν να καταγράψουν προσωπικές μαρτυρίες, πρέπει να βασίζονται σε προγενέστερες πηγές, οι οποίες και είναι αυτές που πρέπει να παρουσιαστούν, ει δυνατόν.