[Κπκ] 2ιβ. Νουμήνιος

29 January 2013
Αρθρογράφος: Ebonmuse
Μετάφραση: Evan T


« Προηγούμενο άρθρο [2ια] • Περιεχόμενα Επόμενο άρθρο » [2ιβ]

Η ενότητα αυτή έχει προστεθεί για πληρότητα από τον μεταφραστή και δεν αποτελεί τμήμα του αρχικού κειμένου του Ebonmuse.

Ο Νουμήνιος ο εξ Απαμείας ήταν Έλληνας νεοπυθαγόρειος φιλόσοφος του β΄ μισού του 2ου μ.Χ. αιώνα που έζησε στην Απάμεια της Συρίας.

Για να είμαι ειλικρινής, τον συγκεκριμένο φιλόσοφο δεν τον είχα ξανακούσει και τον είδα πρώτη φορά να αναφέρεται σε απολογητική ιστοσελίδα ως άτομο που παρέχει στοιχεία για την ιστορικότητα του Ιησού. Αυτό μου τράβηξε την περιέργεια και είπα να ελέγξω τι ακριβώς λέει αυτή τη μαρτυρία του Νουμήνιου.

Και να που ανακάλυψα πως από τα γραπτά του Νουμήνιου δεν σώζεται τίποτα. Το μόνο που σώζεται είναι θραύσματα μέσα σε έργα τρίτων· συγκεκριμένα είδα να αναφέρεται πως αποσπάσματα σώζονται σε έργα του Ωριγένη, του Ευσέβιου και του Θεοδώρητου της Κύρρου.

Τα περισσότερα σωζόμενα θραύσματα υπάρχουν στο έργο του Ευσέβιου “Προπαρασκευή της Ευαγγελικής Αποδείξεως”, ένα βιβλίο που περιγράφει πως υποτίθεται ότι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι εμπνεύστηκαν από την εβραϊκή θεολογία και “προφήτεψαν” τον ερχομό του Ιησού και τη χριστιανική θεολογία. Τα αποσπάσματα του Ευσέβιου προέρχονται όλα σχεδόν από το έργο του Νουμήνιου “Περί Ταγαθού” και δυστυχώς για τους απολογητές δεν αναφέρονται καθόλου στον Ιησού, όπως μπορείτε να δείτε και μόνοι σας (εδώ όλο το έργο στα Αγγλικά), στα βιβλία IX, XI, XIII, XIV και XV)

Στο έργο του Θεοδώρητου Κύρρου βρήκα μετά βίας μία αναφορά που δεν μπόρεσα να επιβεβαιώσω. Η αναφορά βρίσκεται στο βιβλίο του Νικήτα Σινιόσογλου “Plato and Theodoret: the Christian appropriation of Platonic philosophy and the Hellenic intellectual resistance” (σελ. 66) και προέρχεται από το έργο “Ελληνικών Θεραπευτική Παθημάτων” (Cur.2.85-6). (Όποιος ξέρει διαδικτυακή πηγή για το εν λόγω έργο ας μου πει να την προσθέσω). Εν πάση περιπτώσει ούτε αυτό το απόσπασμα αναφέρεται στον Ιησού.

Τέλος, ο Ωριγένης μεταφέρει γραφόμενα του Νουμήνιου σε τέσσερα σημεία στο διάσημο έργο του “Κατά Κέλσον”, στα σημεία Ι.15, IV.51, V.38 και V.57. Από αυτά μονάχα ένα αναφέρεται στον Ιησού:

Ἐγὼ δ’ οἶδα καὶ Νουμήνιον τὸν Πυθαγόρειον, ἄνδρα πολλῷ κρεῖττον διηγησάμενον Πλάτωνα καὶ [περὶ] τῶν Πυθαγορείων δογμάτων πρεσβεύσαντα, πολλαχοῦ τῶν συγγραμάτων αὐτοῦ ἐκτιθέμενον τὰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν καὶ οὐκ ἀπιθάνως αὐτὰ τροπολογοῦντα, ὥσπερ ἐν τῷ καλουμένῳ Ἔποπι καὶ ἐν τοῖς περὶ ἀριθμῶν καὶ ἐν τοῖς περὶ τόπου. Ἐν δὲ τῷ τρίτῳ περὶ τἀγαθοῦ ἐκτίθεται καὶ περὶ τοῦ Ἰησοῦ ἱστορίαν τινὰ, τὸ ὄνομα αὐτοῦ οὐ λέγων, καὶ τροπολογεῖ αὐτήν· πότερον δ’ ἐπιτετευγμένως ἢ ἀποτετευγμένως, ἄλλου καιροῦ ἐστιν εἰπεῖν. Επίσης γνωρίζω και τον Νουμήνιο τον Πυθαγόρειο, έναν εξαίρετο άνδρα που μετέφερε τα διδάγματα του Πλάτωνα και που πρεσβεύει τα Πιστεύω των Πυθαγορείων, σε πολλά από τα έργα του αναφέρει τα συγγράμματα του Μωυσή και των προφητών και τους αποδίδει όχι απίθανα αλληγορικά νοήματα, όπως στο έργο του “Έποψ” και στα “Περί Αριθμών” και “Περί Τόπου”. Στο δε τρίτο βιβλίο “Περί Ταγαθού” μεταφέρει και μια ιστορία για τον Ιησού, χωρίς όμως να λέει το όνομά του, και της αποδίδει αλληγορικό νόημα· ορθά ή λανθασμένα, θα το σχολιάσουμε άλλη φορά.

Ωριγένη “Κατά Κέλσον”, Βιβλίο IV, κεφ. 51

Μας λέει δηλαδή ο Ωριγένης, ο γνωστός Χριστιανός απολογητής, πως ο Νουμήνιος σε ένα βιβλίο του έγραψε μια ιστορία, την οποία ο Ωριγένης εξέλαβε πως αναφερόταν στον Ιησού, παρόλο που ο Νουμήνιος δεν ανέφερε κάτι τέτοιο. Θα ήμουν πολύ κακός αν έλεγα πως το όνομα του Νουμήνιου πετιέται στη λίστα των αποδείξεων της ιστορικότητας του Ιησού για μπούγιο; Άνθρακες ο θησαυρός.

Θ’ ακολουθήσει αργότερα το επόμενο άρθρο της σειράς.

Συνέχεια…


Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο On the way to Ithaca, όπου και γίνεται ο σχολιασμός.