Αποχαιρετισμός στη θρησκευτική πίστη (41)

Στον έναν κόσμο ο θείος μου ο Δημοσθένης μας δίδασκε γεωγραφία και, ως εμπνευσμένος δάσκαλος, μας αποκάλυπτε σε κάθε του μάθημα καινούργιες χώρες και καινούργιους κόσμους. Ο πατέρας μου, καθηγητής χημείας και βιολογίας, μας εξηγούσε τα θαύματα της σύγχρονης επιστήμης και, παράλληλα, μας έτρεχε στα βουνά και στα δάση για να μαζέψουμε τις συλλογές ξηρών φυτών και να μαθαίνουμε τα πουλιά και τα έντομα.

Ο άλλος κόσμος, κόσμος της νεκρικής σιωπής, αμάθειας και δεισιδαιμονίας, ήταν κλειστός για μας. Λέω «νεκρική σιωπή», γιατί η Εκκλησία ήταν πάντα κλειστή και άνοιγε μόνο σε κάποια κηδεία. Θρησκευτικοί γάμοι και βαφτίσια ήταν απαγορευμένα, καθώς και κάθε μορφή προσηλυτισμού.

Το χωριό μου ήταν ποντιακό, το ίδρυσαν Πόντιοι πρόσφυγες το 1821, και οι Πόντιοι, όπως ξέρουμε, ήταν βαθιά θρησκευόμενος λαός. Αλλά εμάς, τα παιδιά, ποτέ δεν μας πλησίαζαν οι μεγάλοι για να μιλήσουν για τη χριστιανική πίστη τους. Φαίνεται ότι όλοι ζούσαν με το φόβο των ΓΚΟΥΛΑΓΚ. Έτσι μεγαλώσαμε χωρίς να ξέρουμε πως υπάρχει δήθεν κάποιος θεός που είναι παρών παντού και πάντα.

Μετά άρχισε η φοίτηση σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ουκρανίας. Παράλληλα με τις μαθηματικές επιστήμες, όπως «Αντοχή των υλικών», «Ρήμαγμα των πετρωμάτων με έκρηξη», «Γεωμετρία του υπεδάφους», «Εκμετάλλευση του υπεδάφους», «Ανώτερα μαθηματικά», μας δίδασκαν και «Επιστημονικό Κομμουνισμό», «Πολιτική Οικονομία», «Φιλοσοφία Μαρξισμού–Λενινισμού», «Κριτική της Μπουρζουαζικής ιδεολογίας και Ρεβιζιονισμού» και μάλιστα «Επιστημονικό Αθεϊσμό».

Θυμάμαι που κανείς από τους φοιτητές δεν ήθελε ούτε να ακούσει για το μάθημα αυτό, δεν μας ενδιέφερε κανένα είδος θεϊσμού ή αθεϊσμού. Το μόνο που θυμάμαι από αυτό το μάθημα είναι ότι στο τέλος της φοίτησης στο πανεπιστήμιο έπρεπε να δώσουμε κρατικές εξετάσεις στο μάθημα «Επιστημονικό Κομμουνισμό» και «Επιστημονικό Αθεϊσμό». Εκείνη τη μέρα έπεσε πάρα πολύ χιόνι και έπρεπε να περπατήσω 4 χιλιόμετρα γιατί δεν είχαν καθαρίσει τους δρόμους από χιόνι με ύψος 2 μέτρων. Δεν έχασα το εξπρές και έφτασα έγκαιρα, οπότε πέρασα και την εξέταση.

Η πρώτη μου σύγκρουση με τη θρησκεία ήταν στην ηλικία των 7-8 χρονών, όταν η πρώτη ξαδέλφη μου με έβαζε με το ζόρι να σβήσω την αναμμένη λαμπάδα της γιαγιάς μου Ελένης, της οποίας η ζωή ήταν σημαδεμένη από τα βάσανα της προσφυγιάς και καταστροφής του Πόντου. Η άτυχη γιαγιά μου θύμωνε πολύ και με έλεγε «αφορισμένη»! Δεν ήξερα τη σημασία αυτής της λέξης τότε· όταν πέρασαν πολλά χρόνια και ήρθα στην Ελλάδα, κατάλαβα τι εννοούσε η γιαγιά, αλλά τη στιγμή που το έλεγε το πέρναγα σαν το καλύτερο κομπλιμέντο.

Ντρέπομαι που στεναχωρούσα τότε τη γιαγιά μου, όμως σ’ εκείνη την ηλικία δεν καταλάβαινα ακόμα πόσο σημαντική ζημιά έκανε στους ανθρώπους η θρησκοληψία. Στην Ελλάδα πήρα τη σωστή απόφαση να αντιστέκομαι στον σκοταδισμό, πράγμα που είχε για μένα πολλές συνέπειες. Συγκεκριμένα, όταν διάβασα κατάρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας σαν αυτές «αφωρισμένος είη… κατηραμένος και ασυγχώρητος και άλυτος μετά θάνατον, αι πέτραι και ο σίδηρος λυθήσονται, αυτός δε ουδαμώς, κληρονομήσειε την λέπραν του Γιεζή και την αγχόνην του Ιούδα και είη στένων και τρέμων επί Γης ως ο Κάιν, σχισθείσα η γη καταπίοι αυτόν…η οργή του Θεού επί την κεφαλήν του και άγγελος Κυρίου καταδιώξαι αυτόν εν δίστομω μαχαίραν… μηδείς συμφάγη αυτώ ή συμπίη ή συναναστραφή…ή χαιρετίση ή μετά θάνατον ταφής αξιώση…», ένιωσα αγανάκτηση και οργή.

Δεν μπόρεσα να είμαι αδιάφορη όπως παλιά, ήθελα να πολεμήσω, να εξοντώσω το κακό που κάνει η θρησκεία στην ανθρωπότητα. Δεν ήξερα με ποιους έχω να κάνω. Δεν ήξερα ότι η θρησκεία έχει πολύ στενή σχέση με την πολιτική και στην ουσία είναι δίδυμα αδέλφια. Μαζί αρμέγουν τα πρόβατα, όσο τα πρόβατα προσεύχονται. Αν όμως σηκώσουν κεφάλι τα πρόβατα, θα πέσουν κατάρες που εκτοξεύουν οι μάγοι της Ορθοδοξίας, οι οποίοι διδάσκουν στα ζώα που τους ακολουθούν ότι το σώμα του αφορισμένου δεν θα λιώσει ποτέ. Θυμάστε τα παπούτσια του Ροΐδη, ο οποίος όταν αφορίστηκε έστειλε και τα παπούτσια του για αφορισμό για να μη λιώσουν ποτέ;

Η πρώτη μου γνωριμία με τον ελληνικό Μεσαίωνα ήταν το 2000, όταν καίγανε τo βιβλίo «Μ εις την ν» του γνωστού πολιτικού και συγγραφέα Μίμη Ανδρουλάκη. Το βιβλίο θεωρήθηκε βλάσφημο, αφού παρουσιάζει τον Χριστό να έχει ερωτικές σχέσεις με τη Μαρία τη Μαγδαληνή. Το ομαδικό κάψιμο αντιτύπων του βιβλίου αυτού από φανατικούς τού έδωσε τέτοια δημοσιότητα που, πολύ σύντομα, παρ’ όλο που η λογοτεχνική του αξία αμφισβητήθηκε έντονα από την κριτική, έγινε best-seller.

Αυτό το γεγονός προβάλλανε τα ΜΜΕ, αλλά για μένα ήταν αδύνατον να κατανοήσω τη σοβαρότητα του περιστατικού. Πολύ απλά, δεν μπορούσα να πιστέψω ότι στην αγαπημένη μου Ελλάδα του Φωτός, στην πατρίδα της Δημοκρατίας και της Επιστήμης, κάποιοι τόλμησαν να καίνε βιβλία. Για μένα το να κάψεις ένα βιβλίο είναι σαν να σκοτώσεις άνθρωπο. Και κάτι άλλο — ο καλός γνωστός μας Νομάρχης, Θεσσαλονικιός κι αυτός, εκεί έσπρωχνε με τα ποδαράκια του τα βιβλία να πάνε στη φωτιά.

Το δεύτερο γεγονός που σημάδεψε την πορεία της απιστίας μου ήταν η φυγή των τριών κοριτσιών από μια πολύτεκνη οικογένεια σε μοναστήρι. Τα κορίτσια φεύγανε η μια πίσω από την άλλη μόλις ενηλικιώθηκαν. Ήξερα πολύ καλά τη Μαρία που όλη μέρα έτρεχε με το μηχανάκι της, έβγαινε έξω με τους φίλους και τις φίλες της και άκουγε χέβι–μέταλ. Ήταν πάντα τόσο χαρούμενη. Αναρωτιέμαι τώρα — σε πιο μοναχικό κελί έσβησε το χαμόγελο της;

Όταν άκουσα ότι η Μαρία πιέστηκε από τη μητέρα της και έφυγε σε μοναστήρι, ήταν σαν να με χτύπησε κεραυνός. Έμεινα άφωνη και δεν ήξερα πώς να αντιδράσω και πώς να βοηθήσω. Εδώ και πολλά χρόνια οι αδελφές είναι σε μοναστήρι και η μητέρα τους η τρελαμένη όλη μέρα γυρνάει στις εκκλησιές επιχαίροντας που έκλεψε από τις κόρες της τα νιάτα, το μέλλον, τα όνειρα, τις χαρές της ζωής και το δικαίωμα να ζήσουν τη ζωή τους όπως θέλανε αυτές.

Το τρίτο δυνατό χαστούκι ήταν για μένα το Άγιο Όρος, μια τεράστια αυτοκρατορία του μίσους και της απάτης. Όταν άρχισα να καταλαβαίνω τι γίνεται σε αυτό το αρχιπέλαγος, έγινα έξαλλη. Ειδικά για τη συνεργασία των μοναχών με τους ναζί. Αναφέρομαι στο περίφημο γράμμα των καλόγερων στον Χίτλερ για επαιτεία προστασίας — τη στιγμή που όλη η Ευρώπη άρχισε να αιματοκυλιέται από τους χιτλερικούς στρατιώτες.

Τέταρτο χαστούκι για μένα ήταν όταν έμαθα από τα μεγάλα μου παιδιά ότι στα σχολεία της Ελλάδας δεν μαθαίνανε τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου. Τα παιδιά μου που αποφοίτησαν από το γενικό ελληνικό λύκειο δεν με κατάλαβαν όταν σε μια συζήτηση ανέφερα τη θεωρία του Δαρβίνου και το βιβλίο του «Η καταγωγή των ειδών». Άνοιξα τα βιβλία της βιολογίας και δεν βρήκα αναφορές για τον Δαρβίνο.

Αργότερα όταν συζητούσα με τους φοιτητές βιολογίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, διαπίστωσα ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έβαλε φρένο στη μελέτη του μεγάλου επιστήμονα και η ελληνική ιστορία είναι μαυρισμένη με τις τρεις «δίκες των πιθήκων» ξεκινώντας από το 1910 μέχρι της δεκαετίας του 1990. Μετά την τριπλή ήττα της Θεωρίας της Εξέλιξης η διδασκαλία της έμεινε στο περιθώριο της εκπαίδευσης. Κατάλαβα ότι στην Ελλάδα το Κράτος, στην ουσία η Εκκλησία, «λύνει» όλα τα προβλήματα και τα λύνει πολύ επιτυχημένα για το συμφέρον της. Αν ο άνθρωπος είναι προϊόν εξέλιξης από κάποιον πίθηκο, ποιον τότε δημιούργησε ο Θεός;

Το πέμπτο δυνατό χτύπημα το έλαβα στα 30 μου, όταν πέθαινα σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης από μια βαριά αρρώστια και οι γιατροί δεν δίνανε καθόλου ελπίδες. Εμένα και άλλους βαριά αρρώστους μας επισκέφτηκε ένας παπάς. Όταν τον είδα ήθελα να αυτοκτονήσω. Έπεσα σε βαθιά απελπισία και σκεφτόμουνα μόνο τον θάνατο. Ένα μεγάλο δωμάτιο δίπλα στο δικό μου μεταποιήθηκε σε αίθουσα προσευχής, εκεί γινόντουσαν όλες οι χριστιανικές λειτουργίες, άναβαν και έσβηναν κεριά, αντήχησε η καμπάνα. Με κάθε της χτύπημα εγώ πέθαινα, αλλά τελικά ήταν να ζήσω, αν και μου φαινόταν ότι ο παπάς έμπαινε στο δωμάτιό μου μόνο για να με ευλογήσει στον δρόμο για τον άλλο κόσμο.

Το έκτο χαστούκι, σχεδόν μέχρι λιποθυμίας, με καταθρυμμάτισε στην κηδεία και στο τρισάγιο του μικρού μου αδελφού Σπάρτακου. Αυτό το θέατρο από την πλευρά των ιερωμένων μπορώ να το συγκρίνω μόνο με ομαδικό βιασμό ψυχής και σώματος. Αυτός που βρέθηκε σε παρόμοια κατάσταση καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται.

Στην καθημερινή ζωή μου συμβαίνουν πράγματα που με κάνουν να χάνω την ψυχική και φυσική μου ισορροπία, όπως για παράδειγμα πρωινή προσευχή των δυο μικρών κοριτσιών μου στο σχολείο τους, υποχρεωτική συμμετοχή τους σε διάφορες θρησκευτικές εκδηλώσεις, υποχρεωτική διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία, συμμετοχές στο κατηχητικό, εκδρομές στους άγιους τόπους, φίλημα των λειψάνων και διάφορες άλλες θρησκευτικές ακαθαρσίες.

Σαν πεπεισμένη άθεη θέλω να δηλώσω ότι το να μην πιστεύεις είναι πολύ πιο δύσκολο από το να πιστεύεις. Γιατί καθαρά αντιλαμβάνεσαι ότι δεν έχεις πουθενά αποκούμπι και πρέπει να ελπίζεις μόνο στον εαυτό σου. Και ότι σε κάθε κρίσιμη στιγμή κανένας θεούλης δεν θα εμφανιστεί να λύσει το πρόβλημά σου.

Ένας άθεος ξέρει ότι μετά τον θάνατό του το σώμα θα διασπαστεί σε άτομα και καμιά ψυχή δεν θα βλέπει φως στο τέλος του τούνελ που μας καλεί σε αθάνατη ζωή. Ο άθεος ξέρει ότι ζει μόνο μια φορά και για αυτό, ακόμα νέος, ξεκινά τολμηρά και γενναία να σκέφτεται τον θάνατο απορρίπτοντάς τον, όχι από τον φόβο να καίγεται σε αιώνια κόλαση, αλλά γιατί αγαπάει και εκτιμάει εξαιρετικά τη ζωή! Για αυτό και αισθάνεται πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος, ξεχωρίζοντας από τον άλλον που έδεσε το μυαλό του με διαφορετικά θρησκευτικά δόγματα.

Μόνο ο άθεος βλέπει ολοκληρωτικά τον ναρκισσισμό και την αυταπάτη των πιστών. Μόνο ο άθεος καταλαβαίνει πόσο ανήθικο είναι να πιστεύεις ότι ο ίδιος ο θεός σε έσωσε από ένα τροχαίο δυστύχημα και ταυτόχρονα έπνιξε πολλούς ανθρώπους σε κάποιο ναυάγιο ή άφησε να πεθάνουν παιδάκια, στέλνοντάς τους καταστροφικό λιμό.

Ο άθεος με την αγχίνοια του πνεύματος αισθάνεται πόσο πολύτιμη είναι η ανθρώπινη ζωή και αρνιέται να κρύψει την πραγματικότητα του ανθρώπινου μαρτυρίου πίσω από γλυκερές ιδέες και φαντασίες για αιώνια ευδαιμονία μετά θάνατον.

Εννοείται ότι οι θρησκευόμενοι δεν κουράζονται να επιβεβαιώνουν ο ένας στον άλλο ότι ο θεός δεν είναι υπεύθυνος για τα μαρτύρια των ανθρώπων. Αλλά τότε, πώς είναι ο θεός πανταχού παρών και παντοδύναμος; Δεν υπάρχει άλλη απάντηση! Το πρόβλημα της σιωπής του Θεού είναι παλιό και αναπάντητο. Αν ο θεός υπάρχει, τότε είτε είναι ανίκανος να αποτρέψει τη φρίκη μιας συμφοράς, είτε δεν θέλει να το κάνει. Δηλαδή, ή ο θεός είναι αδύναμος ή είναι σκληρός. Μερικοί θα λέγανε ότι δεν μπορούμε να πλησιάσουμε τον θεό με τα ανθρώπινα κριτήρια της ηθικής. Αλλά τι κριτήρια επικαλούνται οι θρησκευόμενοι για να αποδείξουν την υποτιθέμενη καλοσύνη του θεού; Φυσικά ανθρώπινα!

Ο κάθε Θεός που τον απασχολούν διάφορα μικροπράγματα, όπως για παράδειγμα οι γάμοι μεταξύ ομοφυλόφιλων ή το όνομα με το οποίο τον φωνάζουν οι προσευχόμενοι, δεν είναι καθόλου αξιόπιστος. Αν υπάρχει ο Θεός του Αβραάμ, αυτός όχι μόνο δεν είναι αντάξιος του μεγαλείου του σύμπαντος, αλλά είναι ανάξιος ακόμα και για τον άνθρωπο.

Η απάντηση είναι μόνο μία: ο Θεός της Βίβλου είναι καρπός της ανθρώπινης φαντασίας. Ο Ρίτσαρντ Ντόκινς παρατήρησε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι αθεϊστές, όσον αφορά τον Δία ή τον Θωρ. Μόνο ο άθεος μπορεί να καταλάβει ότι ο Θεός της Βίβλου δεν διαφέρει από όλους τους άλλους θεούς όλων των εποχών και εθνών. Και για αυτό μόνο ο άθεος μπορεί να κατέχει αρκετή δόση συμπόνιας για να βλέπει όλο το βάθος και όλη τη σημασία του ανθρώπινου πόνου και των ανθρώπινων μαρτυρίων. Και το γεγονός ότι για πάρα πολλά μαρτύρια και βάσανα της ανθρωπότητας φταίει η θρησκεία —η θρησκευτική μισαλλοδοξία, οι θρησκευτική πόλεμοι, οι θρησκευτικές φαντασιώσεις, οι σπατάλες των κρατών για τις θρησκευτικές ανάγκες—, όλα αυτά κάνουν τον αθεϊσμό να γίνει μια θεμελιώδης ηθική και διανοητική ανάγκη.